Lễ hội Songkran là lễ hội lớn nhất tại
Thái Lan cũng như ở các nước Phật giáo Tiểu thừa tại vùng Đông Nám Á. Lễ hội
này đánh dấu năm mới của người Thái, trùng vào ngày 13 tháng 4 dương lịch. Tuy
nhiên thường lễ hội được ăn mừng trong 3 ngày, từ 13-15. Từ “Songkran” có nguồn
gốc trong từ “Samkranti” trong ngôn ngữ Sanskrit (Ấn Độ), có nghĩa là “biến đổi”
vì đây là thời gian mặt trời di chuyển từ khu vực Hoàng Đạo sang khu vực Kim
Ngưu trong vũ trụ.
Như Tết Nguyên Đán của Việt Nam, Tết
Songkran là tết đoàn viên. Vì thế, người vùng quê đang làm việc tại các thành phố thường
sắp xếp để trở về quê để ăn mừng lễ hội với người thân và bạn bè. Tại thủ đô
Bangkok, trong các ngày Songkran sẽ không diễn ra tình trạng kẹt xe như mọi
ngày trong năm, và mọi thứ trở nên êm đềm hơn.
Vào ngày đầu tiên của lễ hội, người
Thái có truyền thống đi chùa để làm phúc, phóng sinh và cầu an. Ngoài ra họ còn
cúng lương thực cho các vị sư khất thực trên đường phố. Nghi thức tôn giáo quan trọng nhất là nghi thức
tắm Phật trên chùa. Trong các gia đình, con cái, cháu chắt cử hành nghi thức
chúc lành cho cha mẹ, ông bà. Trong nghi thức này, người trẻ sẽ lấy nước thơm đổ
lên tay của người lớn rồi nói lời chúc thọ và những lời chúc tốt đẹp khác. Sau
đó người lớn chúc lại cho người trẻ và lấy nước xoa lên tay hoặc đầu của người
trẻ để thể hiện lòng yêu mến. Trong chậu nước dùng để cử hành nghi thức, người
Thái thường bỏ vào những cánh hoa như hoa khùn (hoa bò cạp vàng) hay hoa lan để
trang trí.
Ngoài các nghi thức và sinh hoạt
mang tính tâm linh và truyền thống thì Lễ hội Songkran hầu như được người nước
ngoài biế tới rộng rải như một lễ hội vui chơi bằng nhiều hình thức. Cách vui
chơi phổ biến nhất là ra đứng trước nhà để xối nước lên nhau hoặc bắn nước vào
nhau bằng súng nước. Không chỉ xối nước lên nhau mà người ta còn xối nước lên
những người đi qua trên đường.
Chính quyền địa phương trên cả nước
thường cho tổ chức những khu vực mà hàng trăm đến hàng chục ngìn người có thể tụ
tập để vui chơi trong 3 ngày lễ. Tại Bangkok, những tụ điểm nổi tiếng nhất là ở
khục vự Tây ba lô Khao San, phố Silom, và trung tâm RCA trên đường Rama 9. Ngoài
sinh hoạt té nước thì người Thái Lan còn tổ chức nhiều sinh hoạt khác như văn
nghệ, diễu hành, thi hoa hậu hoặc thi tài năng.
Trên thực tế, mỗi vùng miền trên đất
nước Thái Lan sẽ có những sinh hoạt khác nhau, mang tính chất địa phương. Tỉnh
Chiangmai ở miền bắc Thái Lan là một trong những nơi thu hút nhiều du khách đến
vui chơi vì họ tổ chức các sinh hoạt rất công phu, đầy màu sắc và mang đậm tính
chất văn hóa miền bắc. Người Thái ở vùng đông bắc có truyền thống xây các chùa
cát như một sinh hoạt vừa mang tính tâm linh vừa mang tính vui chơi mà mọi người
trong gia đình có thể tham gia. Người miền nam Thái Lan thường thực hiện 3 quy
tắc trong dịp lễ là: (1) Làm việc và tiêu tiền càng ít càng tốt; (2) không làm
hại người khác hay súc vật; và (3) không nói dối trong ngày lễ. Đối với người
miền trung Thái Lan, thì một trong những việc nhiều người làm trong dịp lễ là
cúng cát cho chùa để cộng tác cho việc xây dựng chùa chiền trong năm tới.
Rất tiếc là ý nghĩa tâm linh và truyền
thống của Lễ hội Songkran cũng phần nào bị lưu mờ trong thời đại mới vì nhiều
người trẻ không còn coi trọng các nghi thức và sinh hoạt văn hóa và tôn giáo mà
chỉ quan tâm đến việc vui chơi. Nhiều du khách đến Thái Lan trong dịp lễ hội
cũng chỉ thấy những cuộc chơi trên đường phố mà không mấy hiểu biết về ngày lễ
và các giá trị của nó. Vì việc ăn chơi được nhấn mạnh nên ở nơi tụ tập đông người
thấy nhiều người ăn mặc hở hang, nhảy múa phản cảm. Nhiều cô gái bị sờ soạng,
thấm chí bị tấn công tình dục trong đám đông. Việc ăn chơi hiển nhiên phải có
bia rượu nên nhiều vụ ẩu đả xảy ra ở trong các cuộc liên hoan trong các quán xá
cũng như trên đường phố. Tai nạn giao thông dẫn đến thương tích và tử vong tăng
vọt cũng là một trong những hậu quả không thể tránh được trong những ngày lễ.
Tóm lại, Lễ hội Songkran là một dịp
vô cùng quan trọng trong văn hóa của người Thái Lan và các nước láng giềng. Tuy
nhiên, để cho ngày lễ không mất đi những giá trị và vẽ đẹp của nó thì những người
lãnh đạo trong xã hội và tôn giáo cần phải lưu tâm tới việc giáo dục tâm linh
và nhân bản cho giới trẻ và biết cách tổ chức các sinh hoạt vui chơi một cách
lành mạnh và an toàn.
Bangkok, ngày 11.4.2018
No comments:
Post a Comment