Trải nghiệm Ấn độ




Tuần trước mình đi Ấn Độ để tham dự một chương trình hội thảo của Trung tâm nghiên cứu Á châu về tôn giáo và truyền thông xã hội. Mình tham dự trong vai trò thành viên ban tổ chức cũng như một trong những chuyên gia thuyết trình trong chương trình với chủ đề “Tôn giáo tại Á châu trong thời kỳ kỹ thuật số”.

Đây là lần thứ hai mình đến Án độ. Để đến nơi tổ chức hội thảo ở bang Odissa, mình phải trải qua hai chuyến bay từ Bangkok đến Calcutta, rồi từ Calcutta đến Bhubaneshwar. Nơi tổ chức là trường đại học Centurion.

Một tuần lưu lại đây, ngoài việc tham dự hội thảo, thuyết trình và thảo luận thì mình còn có một vài cơ hội để đi tham quan như đến Ngôi đền thờ Mặt trời được xây từ thế kỷ thứ 12. Ngôi đền thờ Ấn độ giáo này là di tích lịch sử vì nó không còn hoạt động nữa. Mình cũng có dịp đến thăm viện bảo tàng dân tộc, mà dân tộc ở đây là dân tộc thiểu số tại Ấn độ. Ấn độ có rất nhiều dân tộc với nhiều văn hóa, ngôn ngữ và tôn giáo khác nhau. Ngay cả trong Ấn độ giáo thì cũng không có sự đồng nhất về niềm tin hay truyền thống. Ấn độ giáo có tới 330 triệu thần thánh khác nhau. Có người chỉ thờ một hoặc một số thần thánh mà họ ưa thích. Nhưng có người thờ luôn cả 330 triệu vị thần. Vì sự đa dạng trong Ấn độ giáo quá lớn nên không thể nói bất cứ điều gì về tôn giáo này mà có thể áp dụng cho mọi người ở mọi nơi.

Khi nói về Ấn độ, ngoài văn hóa và tôn giáo ra thì còn có một đặc điểm mà có lẽ ai cũng biết đó là cà-ri. Như tôn giáo, cà-ri ở Ấn độ cũng đa dạng không kém. Mỗi vùng miền đều có những loại cà-ri đặc thù của họ do mỗi nơi dùng nguyên liệu và công thức phá chế khác nhau. Giáo sư Chandra nói với mình rằng, cà-ri chẳng qua là một hổn hợp các loại gia vị pha trộn với nhau. Tuy nhiên, đối với người Ấn độ để tạo nên những hổn hợp đó phải theo những công thức cụ thể cũng như sử dụng nguyên liệu khác nhau tùy theo vùng miền.

Người Ấn độ dường như ăn cà-ri hằng ngày, không chỉ hằng ngày mà còn dường như mỗi bữa ăn đều có cà-ri.  Có khi cà-ri rau, có khi cà-ri cá, có khi cà-ri gà. Chỉ duy nhất cà-ri bò thì không thấy vì người Ấn độ giáo xem con bò là một loài vật linh thiêng nên không làm thịt nó. Ở ngoài đường tại Ấn độ, mặc dầu đường xá đã rất chật chội vì dân số đông cộng thêm nhiều phương tiện giáo thông, người ta còn thấy có rất nhiều con bò đi trên đường, hoặc nằm trước nhà người dân hay các quán xá.

Một tuần ăn cà-ri tại Ấn độ mình có cảm giác như món nào cũng na ná giống nhau, cả hình thức lẫn mùi vị. Mặc dầu mình đã làm quen với thức ăn Ấn độ từ lầu và thích ăn những món cà-ri, nhưng sau một tuần được cho ăn chủ yếu những món cà-ri khác nhau nên mình đã bắt đầu cảm thấy ngán ngẩm. Ở Thái Lan mình thường ăn những món tươi sống như rau, củ, quả. Tuy nhiên ở Ấn độ một tuần mà không thấy người ta dọn bất cứ loại trái cây nào. Mình và thầy Chainarong, hiệu trưởng trường ĐH St. John’s tại Bangkok nói với nhau rằng: khi trở lại Thái Lan nhất định là phải thực hiện một quá trình giải độc bằng cách tránh những món thịt và ăn nhiều rau củ quả.

Người Ấn độ không chỉ có thức ăn đặc trưng, thức ăn mà họ chủ yếu ăn bằng tay, giờ giấc ăn uống cũng rất khác người Việt. Tại Ấn độ, có thể đến 9 giờ họ mới ăn sáng, và 14g mới ăn trưa. Vì thế bữa ăn tối cũng rất muộn. Có ngày mình phải đợi tới gần 9g tối mới được ăn. Ăn xong là chuẩn bị đi ngủ luôn. Để thích nghi với thói quen của người Ấn độ không phải dễ dàng nếu đã quen với lối sống của người Việt là thức dậy sớm, dùng bữa sớm, và đi làm việc sớm.

Mình suy nghĩ như thế nào về phong tục tập quán của người Ấn độ thì cũng phải nhận thức rằng mỗi nền văn hóa có những tính chất khác nhau. Người Ấn độ hiện nay chiếm khoảng 1/7 dân số toàn cầu. Người ta ước lượng vài chục năm nữa thì dân số Án độ sẽ vượt Trung Quốc để trở thành quốc gia có đông dân nhất thế giới. Nền văn hóa và lịch sử thế giới cũng đã chịu ảnh hưởng không ít từ đất nước này vì hai trong các tôn giáo lớn trên thế giới, Ấn độ giáo và Phật giáo bắt nguồn từ vùng đất này. Mặc dầu đang sống trong thời đại toàn cầu hóa, nhưng người Ấn độ vẫn có một lối sống rất truyền thống, đậm chất văn hóa, lịch sử và con người Ấn. Chính vì thế mà đa số phụ nữ Ấn độ, đặc biệt ở vùng ngoại ô và thôn quê vẫn ăn mặc theo kiểu truyền thống cho dù là ở nhà hay đi ra ngoài. Đến với Ấn độ là một trải nghiệm đầy ấn tượng. Cho dù tích cực hay tiêu cực thì ít ai đến với đất nước và con người ở đây mà không có những cảm nhận nhất định về những gì họ đã nghe, đã thấy, và đã trải qua.

Bangkok, ngày 16.2.2017