Nhật ký Rô-ma 2: Những nét chưa được đẹp về Rô-ma

Tới Rô-ma lần đầu tiên, được đi viếng các nhà thờ nguy nga, lộng lẫy mang ý nghĩa to lớn về tâm linh, nghệ thuật và văn hóa, mình cảm thấy vô cùng khâm phục sự sáng tạo và khả năng của người Ý. Mình không hiểu họ làm như thế nào mà có thể xây những nhà thờ và các tòa nhà độc đáo như thế từ hàng ngìn năm trước. Ở đâu trong thành phố này người ta cũng có thể nhìn thấy những bằng chứng về một văn hóa và dân tộc đầy trí tuệ và sáng tạo.

Thế nhưng không biết từ khi nào người Ý đã buông thả để cho họ bị mất điểm trong sự đánh giá của người khác. Chỉ là lần đầu tiên tới đất nước này nên mình không biết những gì đã xảy ra cho đất nước và con người Ý trong lịch sử cận đại, nhưng có những thứ mình thấy nhan nhản trước mắt hoàn toàn đối nghịch với sự văn minh trong những kiệt tác về kiến trúc, nghệ thuật và văn hóa của họ.

Điều đầu tiên mình nhìn thấy khi rời khỏi sân bay cho đến khi về tới nhà dòng là những con đường đầy cỏ dại không có ai cắt tỉa. Hai bên đường người ta để cho cỏ mọc tự do. Tháng 6 thời tiết còn “xuân” nên thấy hoa dại nở vàng, tím đỏ cũng có phần đẹp. Nhưng đó là một nét đẹp dành cho những cánh đồng quê chứ không phù hợp với đường phố thủ đô, trong công viên, thậm chí trong khuôn viên các nhà thờ lớn như Vương cung thánh đường Thánh Phao-lô ngoại thành. Khi hỏi tại sao các con đường dường như bị bỏ bê thì được biết chính phủ Ý không muốn tốn kém ngân sách để dọn dẹp, trồng cây, tưới hoa…. Vì thế khi mùa hè lên cao thì cỏ dại trên đường sẽ khô héo và để lại một màu vàng úa.

Đường phố tại Rô-ma còn mất vẽ đẹp rất nhiều bởi người Ý hút thuốc và quăng tàn thuốc khắp mọi nơi. Thậm chí đang đứng chờ xe điện người ta vẫn có thể hút thuốc rất thản nhiên.Ở những xã hội tân tiến việc hút thuốc ở nơi công cộng ngày càng bị hạn chế bởi luật pháp hoặc ý thức con người, nhưng ở Ý dường như chưa đi theo xu hướng này. Thật đáng buồn khi trong Quãng trường thánh Phê-rô tại Vatican thấy có quá nhiều người hút thuốc và xả rác.

Thành phố Rô-ma cũng là một thành phố có rất nhiều graffiti (hình và chữ vẽ trên tường). Graffiti có thể là việc vẽ trên tường cổ mang tính nghệ thuật rất cao, nhưng graffiti muốn nói ở đây là hình và chữ vẽ bậy bạ trên tường của các tòa nhà, trạm xe buýt, xe điện, và những công trình công cộng khác làm cho thành phố mất tính thanh lịch và sạch sẽ. Mặc dầu Rô-ma là một thành phố có khách du lịch đến rất cao, và số tiền thu được từ ngành du lịch là khổng lồ, nhưng dường như tiền ấy không được dùng để làm sạch đường phố và tăng thêm vẽ đẹp sẵn có. Ở Rô-ma thì đa số những công trình thu hút khách du lịch đông đảo là những công trình của Giáo hội Công giáo. Cũng vì Giáo hội mà những công trình đó được bảo trì cho đến ngày hôm nay qua thời gian và những cuộc chiến tranh khác nhau.

Cái đẹp, cái tốt là điều mà người ta không chỉ phải cố gắng tìm ra và làm lên mà còn phải giữ gìn một cách liên tục. Một xã hội đã từng văn mình và hùng mạnh cũng có thể đi xuống nếu con người trong xã hội ấy không cầu tiến, không nỗ lực để duy trì những giá trị đã từng giúp cho họ thành công trong mọi lĩnh vực. Điều này lịch sữ đã chứng minh cho thấy rõ ràng trên khắp thế giới qua nhiều thời đại. Biết vậy, nhưng vẫn có những xã hội và những con người chỉ thích phô trương và khoe khoang những cái hay cái giỏi đã từng làm mà không biết nhìn nhận sự bê tha trong hiện tại. Họ thỏa mãn với đỉnh cao nào đó mà họ đã đạt tới trong quá khứ và ngụy biện cho sự thấp hèn trong hiện tại.  Những người như thế không thể đi lên mà cứ mãi mãi sống dựa trên sự vinh quang của một thời mà bây giờ không có ai ngoài bản thân họ nhận ra và không ngừng nhắc tới.

Rô-ma, ngày 15.6.2018

Nhật ký Rôma (1)

Năm học tại Đại Chủng Viện Quốc Gia Thái Lan Lux Mundi mới bắt đầu chưa đầy hai tuần thì mình đã phải tạm gác qua công việc giảng dạy để lên đường sang Rô-ma cho một chuyến đi kéo dài hơn một tháng để tham dự cuộc họp tổng tu nghị của Hội Dòng. Lý do chương trình họp nhiều ngày vì đây là cuộc họp mà các các giám tỉnh và đại diện từ các tỉnh dòng Ngôi Lời trên khắp thế giới tụ họp để thảo luận và vạch ra đường lối hoạt động của dòng cho 6 năm tiếp theo. Trong cuộc họp tu nghị tỉnh dòng Úc vào tháng 2 vừa qua, mình đã được các thành viên trong tỉnh dòng chọn để làm đại diện cho tỉnh dòng bên cạnh cha giám tỉnh để tham dự tổng tu nghị. Cũng may là phía ĐCV đã thông cảm cho việc mình phải thi hành trách nhiệm của Hội dòng nên đã sắp xếp lịch cho mình dạy “bù” trước và sau thời gian mình vắng mặt tại Thái Lan.

Chuyến bay của mình đáp xuống sân bay tại Rô-ma sáng hôm qua và mình đã được đón về nhà tổng quyền bởi các anh em trong dòng. Vì là lần đầu tiên đến Rô-ma nên mình đã liên lạc xin cha bề trên cộng đoàn sắp xếp cho ai đó ra đón mình ở sân bay, mặc dầu mình nghe nói từ sân bay về tới nhà dòng có thể đi bằng tàu điện, mà ga xuống thì chỉ cách cổng nhà dòng vài trăm mét. Mình rất may mắn khi không chỉ có một người ra sân bay đón, mà có tới ba người ra đón, đó là cha Thi, cha Bảo, và cha Toàn—đều là các cha người Việt đang phục vụ hoặc học tập tại Rô-ma.

Cha Toàn là người anh em cùng lớp với mình tính từ năm thỉnh sinh khi mình mới vừa gia nhập hội dòng cho đến năm chịu chức linh mục năm 2006. Sau đó, cha Toàn đi nước Ecuador thuộc Nam Mỹ để phục vụ trong khi mình qua Úc, rồi từ đó sang Thái từ đầu  năm 2007 cho đến nay. Cha Toàn là một trong những thành viên SVD năng động và tích cực nhất trong tỉnh dòng Ecuador, được anh em trọng vọng và giáo dân yêu mến. Vài năm qua ngài được bề trên gửi qua Rô-ma để học về thần học hầu có thêm kiến thức để phục vụ tại Ecuador trong tương lai. Kể từ năm 2006 đến nay thì đã 12 năm, và nhờ chuyến đi này mà hai anh em mới có cơ hội tái ngộ. Cuộc sống của nhà truyền giáo Ngôi Lời là thế. Sau khi được đào tạo xong thì mỗi người được trao một sứ mệnh ở một phương trời nào đó. Mỗi người có một cánh đồng để gieo và để gặt, nhiều hay ít thì tùy theo khả năng và nỗ lực của từng người trong ân sủng của Chúa.

Hai hôm nay cha Toàn là người làm hướng dẫn viên cho mình để đi viếng các nhà thờ tại Rô-ma cũng như ở ngoài thành phố. Chỉ nội hôm qua, khi vừa tới nhà dòng thì mình đã vội tắm rửa, thay áo quần để đi với cha Toàn viếng một số nhà thờ trong thành phố. Nơi đầu tiên mình đi là Vương cung thánh đường Thánh An-tôn. Cha Toàn dắt mình đến đây đầu tiên vì hôm qua là ngày Giáo hội mừng kính thánh nhân. Vì mình nhận thánh An-tôn làm quan thầy, và do có nhiều người đã nhờ mình chuyển lời cầu nguyện đến thánh nhân nên mình đã lấy việc đến nhà thờ thánh An-tôn làm điều ưu tiên. Chính mình và có lẽ những người đã gửi gắm những ưu tư cho mình chuyển đến thánh nhân cũng rất muốn mình nhanh chóng tìm đến ngài để dâng lên những lời nguyện cầu cho bản thân và những người thân yêu.

Cha Toàn không chỉ đã đưa mình đến Vương cung thánh đường thánh An-tôn mà ngài con đưa mình đến nhà thờ thánh An-tôn của hội người Bồ đào nha. Mặc dầu thánh An-ton đã chết tại Padua thuộc nước Ý, nhưng quê hương của ngài là Bồ đào nha, nên giáo dân Bồ đào nhà cũng như người Ý rất yêu mến thánh An-tôn. Cả hai nhà thờ đều nguy nga, lộng lẫy và uy nghiêm. Người Ý thời xưa luôn xây nhà thờ với những khối đá cẩm thạch đồ sộ nên cho dù nhà thờ có tuổi nhiều trăm năm nhưng vẫn nhìn vô cùng vững chắc. Ngoài sự bền bỉ của nhà thờ tại Rô-ma còn có tính nghệ thuật mà có thể nói là không nơi nào có thể vượt qua được. Bất kể trên trần nhà thờ, trên cột, hoặc trên tường đều có những tác phẩm nghệ thuật bằng sơn hoặc bằng đá ghép tuyệt đỉnh. Một người đam mê nghệ thuật có thể bước vào bất cứ ngôi nhà thờ nào tại Rô-ma và bỏ ra hàng giờ trong đó không chỉ để cầu nguyện mà còn để chiêm ngưỡng những bức tranh, hoa văn và kiến trúc độc đáo của nhà thờ thời La mã. Mà chỉ ở Rô-ma mà thôi thì đã có tới 1.200 ngôi nhà thờ, trong đó có khoảng một nửa là nhà thờ “tư nhân”. Gọi là nhà thờ tư nhân vì những ngôi nhà thờ này được xây dựng hàng trăm năm trước bởi các gia đình giàu có. Ngày nay những ngôi nhà thờ đó tiếp tục là tài sản của con cháu họ và được sử dụng để mừng những dịp quan trọng trong gia đình như lễ cưới hoặc lễ tang.

Thành phố Rô-ma có quá nhiều lịch sử, trong đó một phần không nhỏ gắn liền với Giáo hội Công giáo. Cũng rất may cho mình khi cha Toàn có nhiều hiểu biết về lịch sử này nên đã chia sẻ cho mình nhiều điều thú vị và bổ ích về những địa điểm tôn giáo (cũng như không tôn giáo) mà ngài dẫn mình đến.

Có một điều mình có thể khẳng định là nếu không phải là một nhiếp ảnh gia tài giỏi với đồ nghề tốt thì không thể nào mà những bức hình được chụp bằng chiếc điện thoại hoặc những chiếc máy nhỏ có thể phản ảnh được vẽ đẹp và sự uy nghi của những ngôi nhà thờ tại đây. Vẽ đẹp tuyệt vời và giá trị tâm linh lớn lao của những ngôi nhà thờ ở Ý chỉ có nhận ra khi mình đến chiêm ngắm tận mắt và suy gẫm với một con tim chất chứa niềm tin.

Rô-ma, ngày 14.6.2018   

Giải tội dưới chân Đức Mẹ

Từ ngày mình được bổ nhiệm để làm tuyên úy cho cộng đoàn Công giáo di dân Việt Nam tại Gp. Chanthaburi, mình đã cố gắng củng cố các nhóm Việt Nam ở các vùng khác nhau. Hôm qua mình đã dâng lễ Việt tại nhà thờ Danh Thánh Chúa Giê-su ở huyện Bang Pla Soi, tỉnh Chonburi. Đây là nhà thờ mà các bạn trẻ gọi là nhà thờ Chalermthay vì nó nằm gần một trung tâm lớn trong khu vực mang tên Chalermthay. Đây cũng là lần đầu tiên có một Thánh lễ tiếng Việt được tổ chức ở đây. Số người đến tham dự trên 100 người, trong đó đại đa số đang làm việc tại ba khu vực Don Hua Lo, Ban Cau và Bangsaen.

Mặc dầu ban tổ chức đã xin phép cha xứ được sử dụng nhà thờ từ 10 giờ sáng, nhưng hôm qua nhà thờ đã tổ chức chương trình rước kiệu và chầu Thánh thể long trọng sau Thánh lễ nên sinh hoạt của nhóm Việt Nam bị chậm trể gần một giờ đồng hồ. Tuy nhiên, trong cái xui có cái may vì hôm qua, trên đường tới nhà thờ khoảng 5 chiếc xe máy đã bị cảnh sát kiểm tra và giữ lại giữa đường khiến nhiều bạn không thể đến nhà thờ đúng giờ được. Nhờ Thánh lễ bắt đầu muộn nên những người đó cũng đã có mặt kịp giờ. 

Cũng vì nhà thờ có chương trình chầu Thánh thể của giáo dân Thái Lan nên mình không thể ngồi tòa giải tội bên trong nhà thờ. Mình đành đặt hai chiếc ghế nhựa trước tượng Đức Mẹ trong khuôn viên nhà thờ để giải tội. Mặc dầu thời tiết vào lúc 10g sáng đã bắt đầu khá nóng, nhưng giải tội cho các anh chị em di dân Việt Nam trước tượng Đức Mẹ cũng là một nơi thích hợp. Đặc biệt dưới chân Đức Mẹ có nhiều vòng hoa nhài được giáo dân mang đến dâng Mẹ, nên mình vừa ngồi giải tội vừa được ngửi mùi thơm tỏa ra từ những nụ hoa nhài đã được đan kết thành những vòng hoa thật xinh xắn.

Mình không biết trong những giấy phút ngắn ngủi mà các bạn  trẻ đến ngồi xưng tội thì họ có ngửi được hương thơm nhẹ nhàng đó không. Dù sao đi nữa thì cho dù họ không nhận ra mùi thơm của những vòng hoa, nhưng mình cũng hy vọng rằng chính những tâm hồn thành tâm và trong sạch sau khi đã được Chúa tha thứ tội lỗi sẽ là nơi phát ra những hương thơm dịu dàng mà không thể so sánh với bất kỳ bông hoa nào được.

Bangkok, ngay 4.6.2018