Kinh nghiệm giảng dạy tại Đại Chủng Viện Lux Mundi, Thái Lan

Hôm nay sau 5 giờ đồng hồ liên tục cho các thầy thi cuối kỳ bằng hình thức “phỏng vấn” mình cũng đã hoàn tất trách nhiệm cho năm học tại Đại Chủng Viện Lux Mundi. Chương trình thi này dành cho các thầy năm 4 cho môn học về Sách Công Vụ Tông Đồ và Thánh Thư. Hôm qua mình cũng thực hiện việc thi cử như vậy với môn thần học giáo hội dành cho năm 2. Mình chọn phương thức thi bằng cách trả lời câu hỏi trực tiếp thay vì thi viết để xem xét khả năng của mỗi ngường ứng phó với những câu hỏi mình đưa ra. Hình thức thi này cũng thuận tiện vì mình có thể chấm điểm trực tiếp và có kết quả cho việc thi cử một cách nhanh chóng.

                                               

Sau hai năm dạy học tại ĐCV quốc gia của Thái Lan với các môn học khác nhau, mình thấy việc đào tạo các lãnh đạo trong tương lai của giáo hội địa phương là một thách đố lớn. Thách đố thứ nhất là làm sao để có một chương trình giảng dạy chất lượng, nhưng lại không quá khó so với thực lực của người học. Thái Lan chỉ có một ĐCV duy nhất nên ở đây quy tụ tất cả các chủng sinh triều lẫn dòng về học.  Người làm công tác giảng dạy cũng thế. Có cả linh mục triều cũng như dòng, người Thái cũng như người nước ngoài.

Giáo hội Thái Lan nhỏ bé nên để tìm đầy đủ nhân sự cho việc giảng dạy cũng gặp nhiều khó khăn. Tuy con số linh mục và tu sĩ tại Thái Lan khá nhiều so với số lượng giáo dân, nhưng để tìm ra người hội tụ đủ điều kiện để dạy trong ĐCV thì không dễ. Vì thế một trong những mục tiêu của ĐCV là mời người có chuyên môn từ nước ngoài tới dạy học, và chuyển chương trình học từ tiếng Thái sang tiếng Anh. Nếu công việc giảng dạy được thực hiện bằng tiếng Anh thì sẽ dễ tìm ra người cộng tác hơn, như thế chương trình đào tạo của ĐCV cũng sẽ được nâng cấp.

Đó là một ý tưởng tốt và phù hợp với bối cảnh đào tạo trong ĐCV ở các nước. Tuy nhiên, để thực hiện một chương trình giảng dạy bằng tiếng Anh tại Thái Lan không mấy dễ dàng khi khả năng tiếng Anh của đại đa số các chủng sinh còn rất ít ỏi. Điều  này một phần vì môi trường sinh sống tại Thái Lan không mấy đòi hỏi một người trẻ cần phải biết nhiều tiếng Anh. Bên cạnh đó các dòng tu cũng như giáo phận cũng chưa có những chương trình đào tạo về tiếng Anh một cách bài bản và đồng nhất cho các thành viên của mình. Mặc dầu lãnh đạo của ĐCV yêu cầu mình sử dụng tiếng Anh trong lớp học, nhưng vì khả năng tiếp thu của các chủng sinh còn quá thấp nên mình đành phải dùng tiếng Thái để bảo đảm kiến thức được truyền đạt.

Một thách đố khác cho tương lại của giáo hội địa phương là vì ơn gọi ngày càng khan hiếm. Vì thế để cho ĐCV tiếp tục hoạt động, hoặc cho các hội dòng duy trì chương trình đào tạo của mình thì bắt buộc phải có người để đào tạo. Vì tình trạng khan hiếm và áp lực cần phải có chủng sinh nên có những người thực lực học tập rất thấp, đó là chưa nói về phẩm chất của một chủng sinh, nhưng vẫn được tiếp tục cho ở lại. Một số chủng sinh cũng nhận ra điều này nên không cần cảm thấy phải nỗ lực học tập. Dù sao thì cũng sẽ không bị mời về nếu không vấp phải vi phạm gì quá nghiêm trọng. Ở trong các giáo phận và hội dòng cũng có những chủng sinh bị cho về vì những lý do khác nhau, nhưng không mấy ai bị cho về với lý do học quá kém. Và khả năng học tập cũng không phải một điều kiện quá quan trọng khi tiếp nhận chủng sinh tại Thái Lan. Ở đây không có hệ thống thi vào ĐCV. Một phần lớn các chủng sinh tại Thái Lan được tiếp nhận vào các chương trình đào tạo tiểu chủng viện của các giáo phận và các hội dòng, và được đào tạo một cách liên tiếp từ những năm học phổ thông cho đến khi kết thúc chương trình thần học.

Nói về sự bất cập của giáo hội địa phương thì không thiếu điều để bàn. Tuy nhiên, phải công nhận rằng với một giáo hội có số lượng giáo dân chỉ chiếm 0.4% của tổng dân số đất nước thì giáo hội Thái Lan cũng đã nỗ lực rất nhiều để thực hiện sứ vụ của mình. Giáo hội Công giáo tại Thái Lan gây ảnh hưởng không nhỏ trên xã hội Thái Lan qua hệ thống trường học, bệnh viện và các tổ chức bác ái của các giáo phận cũng như các hội dòng. Chương trình giáo dục của các trường học Công giáo vẫn là điều mà các bậc phụ huynh Thái Lan rất ưa chuộng và muốn cho con em mình có được. Có không ít những người trong giới lãnh đạo chính trị, kinh doanh cũng như các nhân tài trong xã hội Thái Lan là những người đã từng ngồi trên ghế nhà trường Công giáo. Và nhiều người điều hành các trường học đó cũng là những người đã trải qua chương trình đào tạo và học tập tại ĐCV Lux Mundi, ĐCV duy nhất tại Thái Lan.

Chính vì tầm quan trọng của ĐCV Lux Mundi đối với tương lai của Giáo hội và xã hội Thái Lan nên các lãnh đạo luôn quan tâm và tìm mọi cách để nâng cao chất lượng của chương trình đào tạo và học tập của ĐCV. Mình cũng nhận ra điều này nên cố gắng làm tốt công việc giảng dạy mà mình đã được giao phó.  Một trong những điều mình luôn suy tư là làm sao để truyền đạt kiến thức không chỉ với mục đích giúp cho các chủng sinh hiểu biết mà còn tạo cho họ cảm hứng về sứ vụ phục vụ mà mỗi người sẽ đảm nhận trong đời sống ơn gọi của mình.

Bangkok, ngày 7.3.2018

Chuyện một bé gái và bốn con tôm

Tối hôm qua mình dẫn hai anh em Ngôi Lời từ Việt Nam đi thưởng thức BBQ Thái (Mủ cả-thả) ở một quán tại quận Bangbon trong thành phố Bangkok. Ở đây đặc biệt có tôm sống còn bơi trong bể. Nhưng quán không thả hết tôm ra một lúc mà chỉ thỉnh thoảng mới thả vào một mớ cho khách vớt. Mình cũng đem rổ và cái dụng cụ để vớt tới đứng bên bể tôm. Nhưng khi  người ta thả tôm vào bể thì những người xung quanh nhanh tay vớt hết. Còn mấy con còn lại trong bể thì mình cũng vớt mãi không được con nào. Khi đó có một bé gái khoảng 8 tuổi đang đứng bên cạnh mình. Bé gái đó thấy mình vớt mãi mà không được con nào nên khi bé vớt được một con thì quay sang cho mình. Mình cảm ơn bé và khen bé vớt tôm giỏi quá. Một lúc sau mình vẫn chưa vớt được con nào, nhưng bé lại vớt thêm một con nữa và cũng đưa cho mình. Thêm lần nữa mình cảm ơn bé và khen bé như lúc nảy. Thế là mình được hai con tôm to đang nhảy trong rổ. Ít phút sau bé gái vớt được con tôm thứ ba và cũng mang đến cho mình. Thấy mấy con tôm cựa quậy trong rổ sợ chúng nó nhảy mất nên mình qua phía bên có đặt những thùng đá để làm cho tôm tê. Khi mình đang nhúng ba con tôm trong thùng đá thì bé gái lúc nảy lại chạy tìm đến mình để cho con tôm thứ tư. Mình thật bất ngờ vì xung quanh bể bơi có nhiều người đang vớt tôm và cũng có những người bất lực như mình trước những con tôm đang bơi lội trong bể. Thế mà mình lại được bé gái ưu ái tặng cho hết 4 con tôm mà bé vớt được.  Một điều đáng ghi nhận là thái độ của bé mỗi lần cho rất vui vẻ và nhiệt tình. Niềm vui của bé không chỉ là vớt được con tôm từ trong bể mà chính là bé có thể cho đi cái mà mình đã tìm được.

Bangkok, ngày 14.10.2017

Nhật ký trên đường về nhà khi mẹ đang hấp hối

Tôi đang trên đường về Hoa Kỳ để gặp mẹ tôi lần cuối. Tôi gặp mẹ chứ mẹ không thể gặp tôi được nữa. Mẹ đã rơi vào cơn hôn mê từ ngày Chúa Nhật sau cú té ở nhà khiến bị chảy máu trong não. Té và rơi vào hôn mê trước khi trút hơi thở cuối cùng là cách mẹ tôi đã “chọn” để kết thúc thời gian hơn hai năm trời chống chọi với căn bệnh ung thư phổi mà sau này đã lan qua não và cột sống. Bị té cũng là cách đã giúp mẹ phát hiện ra mình bị ung thư. Trong một lần qua thăm chị gái ở Texas, mẹ đã bị trượt chân khi bước xuống cầu thang. Sau đó đi chụp hình thì không phát hiện bị gãy cột sống, nhưng lại phát hiện những dấu chỉ bất thường trong phổi. Thêm những cuộc xét nghiệm tiếp theo đã xác định là mẹ bị ung thu phổi, ở giai đoạn bốn. 

Khoảng 2 giờ sáng ngày thứ hai giờ Thái Lan, tôi nhận được cuộc điện thoại từ chị gái. Chị bảo rằng mẹ sắp đi rồi, hãy sắp xếp mà về. Cuộc điện thoại quá bất ngờ vì trước đây bác sĩ cho biết cuộc sống của mẹ có thể được thêm vài tháng nữa. Tôi đã chuẩn bị tinh thần cho những gì sẽ xảy ra, nhưng không ngờ nó đến sớm hơn dự tính của mọi người.  Dĩ nhiên cú ngã đã có phần quan trọng trong việc làm cho sự ra đi của mẹ nhanh hơn. Chiều Chúa Nhật tại Hoa Kỳ bác sĩ cho hay mẹ có thể đi trong vòng vài tiếng đồng hồ hoặc vài ngày, nhưng khả năng kéo dài cả tuần lễ thì chưa tới 1 phần trăm.

Nhưng đến tối hôm qua khi tôi bước lên máy bay để về Hoa Kỳ thì bên nhà cho hay mẹ tôi vẫn đang “ngủ say” lắm. Nói ngủ là vì mẹ tôi vẫn cứ thở đều đều mặc dầu không hề dùng máy trợ thở. Bác sĩ cho hay não của mẹ bây giờ không còn nhận thức được gì nữa. Nhưng mẹ vẫn chưa đi. Chị gái nói hay là mẹ đang chờ tôi về rồi mới chấp nhận buông xuôi. Giờ đây tôi đang ngồi trong sân bay ở Trung Quốc. Ở đây không thể sử dụng các ứng dụng mà tôi hay dùng như Facebook và Line, nên tôi hoàn toàn không thể liên lạc với ai bên nhà. Tôi phải đợi tới khi nào về đến Hoa Kỳ thì mới biết tình hình của mẹ trong lúc này. Nếu tôi về đến nơi mà mẹ vẫn chưa đi thì xem như đã tròn 3 ngày từ khi mẹ rơi vào hôn mê. 

Theo tôi mẹ đã chọn cách đi, có thể nói đúng hơn Chúa đã cho mẹ tôi đi một cách thật tuyệt vời. Những ngày tháng qua khi căn bệnh ung thư ngày càng làm cho sức khỏe của mẹ suy yếu, điều mà tôi và mọi người trong gia đình luôn mong muốn và cầu nguyện là mẹ tôi sẽ không bị quá đau đơn trong những ngày cuối cùng của cuộc đời. Khi não bị những tế bào ung thư hoành hành thì nó sẽ không còn điều khiển những công việc căn bản như đi đứng, ăn uống… và mẹ sẽ phải chống chọi với những cơn đau khủng khiếp do ung thư gây ra. Chúng tôi không muốn mẹ phải trải qua những cơn đau đó và chính chúng tôi cũng sẽ vô cùng buồn khổ khi chứng kiến người mình yêu thương phải chịu đựng như vậy.

Chúng tôi đã cầu nguyện không phải để cho Chúa chữa lành mẹ hay kéo dài sự sống của mẹ vì chúng tôi không dám mơ vào một phép mầu như thế, nhưng chúng tôi cầu mong chọ mẹ có  một sự ra đi nhẹ nhàng hơn, là phần thưởng Chúa ban cho mẹ sau cả cuộc dời mẹ hy sinh cho gia đình của mẹ. Và tôi tin rằng Ngài đã đáp lời nguyện cầu của chúng tôi. Tôi tin rằng Thiên Chúa trong sự quan phòng vô biên của Ngài không bao giờ hoàn toàn để bất cứ cho ai phải gánh chịu chỉ sự thiệt thòi, khổ đau mà không ban cho họ những điều cụ thể để giúp chọ họ nhận ra tình yêu và lòng thương xót của Ngài. Trong biến cố bệnh hoạn của mẹ tôi và chính trong sự ra đi của mẹ, Ngài đã nhắc nhở chúng tôi về sự hiện diện và bàn tay phù trợ của Ngài giữa khi chúng tôi trong sự yếu đuối đã nghĩ rằng dường như Chúa không chịu ban cho chúng tôi bất cứ điều gì mà những ngày tháng qua chúng tôi đã tha thiết cầu xin. 

            Không thể phủ nhận nỗi buồn sâu xa khi mất mẹ, mất đi người yêu thương mình và mất đi người mình yêu thương nhất trong đời, nhưng tôi tin rằng mẹ tôi sẽ vui hơn và bình an hơn khi mẹ được trở về với Chúa. Trên đường đi cấp cứu lần cuối, mẹ đã rất tỉnh táo nói với chị cả hãy đừng lo lắng gì cả, vì mẹ đã có Chúa có Mẹ. Đó không phải chỉ là lời trăn trối mà mẹ dành cho chúng tôi mà còn là một câu nói xúc tích, ngắn gọn để khẳng định đức tin tuyệt đối của mẹ vào Thiên Chúa là Đấng luôn ban phần thưởng Thiên Đàng cho những ai đặt trọn niềm tin vào Ngài. 

            Trong những ngày cuối cùng của cuộc đời, mẹ tôi đã không nói nhiều, thậm chí ra đi trong sự thinh lặng của cơn hôn mê. Nhưng tôi không cần những lời trăn trối, dặn dò, không cần những bản di chúc dài dòng cũng có thể nhận ra chúng tôi phải sống như thế nào sau khi mẹ đã không còn ở với chúng tôi, không còn là một điểm nương tựa tinh thần cho chúng tôi,  hay là một nhịp cầu để nối kết mọi thành phần trong gia đình lại với nhau nữa. Lời trăn trối của mẹ chính là một tấm gương về cách sống chịu đựng, nhẫn nại và quảng đại trong mọi biến cố xảy đến trong cuộc sống. 

            Từ này trở đi tôi sẽ không còn được nghe mẹ nói với tôi mỗi lần tôi gọi điện thoại về thăm rằng: “Mẹ mới vừa nghĩ tới con thì con lại gọi.”

            Hay là câu nói “I love you” mà mẹ để lại trong điện thoại mỗi khi gọi mà không thấy tôi bắt máy. 

            Từ này trở đi tôi sẽ không còn được khoe với mẹ những hình ảnh về các sinh hoạt thú vị của tôi trên mãnh đất truyền giáo Thái Lan mà tôi chụp lại và đăng tải lên Facebook nữa. 

            Từ này trở đi những hình ảnh và lời nói của mẹ sẽ trở nên những ký ức mà tôi giữ ở một nơi sâu kín trong tâm hồn và mang theo mình trên mỗi chặng đường mà tôi đi tới trong đời sống ơn gọi của tôi. Vì thế cho dù không còn được thấy hình bóng mẹ, không còn được nghe tiếng mẹ, không còn được tâm sự với mẹ, không còn được đọc kinh với mẹ nữa, nhưng mẹ sẽ vẫn tiếp tục đồng hành với tôi trong trong ký ức và từ nơi mẹ đã đến sau cuộc hành trình trần thế của mẹ. Và cứ thế mà mỗi lần tôi nghĩ tới mẹ cũng là bởi vì mẹ đã nghĩ tới tôi trước.

Guangzhou, Trung Quốc, ngày 13.9.2017