Nhật ký từ Manila (2)


Sau những ngày công tác ngắn ngủi tại Philippines, mình đã trở lại sân bay quốc tế Manila để trở về Bangkok. Chuyến đi Philippines lần này ít ngày nhưng rất hiệu quả. Mình đã gặp gỡ với các nhà nghiên cứu tại hai trường đại học Santo Tomas (Manila) và St Louis (Baguio City) để trao đổi về phương cách triển khai các hoạt động nhằm thúc đẩy và hỗ trợ việc nghiên cứu và phổ biến nghiên cứu trong các lĩnh vực Tôn giáo và Truyền thông Xã hội trong bối cảnh Philippines. Bởi vì TT ARC chủ trương thúc đẩy nghiên cứu trong bối cảnh Á châu, nên việc thành lập ARC Philippines sẽ giúp đẩy mạnh các hoạt động của TT tại đây.

Sau khi gặp gỡ các nhà nghiên cứu, mình đã tìm ra được một người để đảm trách vai trò lãnh đạo (điều phối viên) cho ARC Philippines, là một tiến sĩ thần học đang giảng dạy tại đại học St Louis ở Baguio City. Bên cạnh đó, tại Manila một nhóm giảng viên đại học Santo Tomas cũng sẽ cộng tác để giúp cho tạp chị học thuật của ARC được đăng ký chính thức với hệ thống SCOPUS. SCOPUS là một trong những cơ sở dữ liệu của các bài báo khoa học từ nhiều lĩnh vực khác nhau có uy tín nhất thế giới. Khi một tạp chí đã được SCOPUS hoặc một cơ sở dữ liệu chấp nhận đồng nghĩa rằng các bài viết được đăng trong tạp chí có mặt trong hệ thống sở hữu chất lượng đáng tin cậy về mặt khoa học. Một tạp chí được SCOPUS công nhận sẽ thu hút nhiều tá giả muốn đóng góp bài vở. Tuy nhiên, để được đăng trong tạp chí mỗi bài viết sẽ phải trải qua một quá trình thẩm định khá khắt khe.

Trong vai trò là tổng biên tập của tạp chí học thuật “Religion and Social Communication” (Tôn giáo và Truyền thông Xã hội,” đây là mục đích mà mình đã và đang hướng tới từ khi bắt đầu đảm nhiệm vai trò cách đây vài năm. Đến nay đã trải qua 20 năm tạp chí được phát hành, nên mình nghĩ đã đến lúc làm những gì cần thiết để được đưa vào các hệ thống dữ liệu quốc tế. Mình đến Philippines lần này với niềm hy vọng tìm ra cộng sự để giúp hiện thực hoá nguyện vọng này. Nếu thành công, tạp chí sẽ giúp phục vụ nhiều hơn các đối tượng nhà nghiên cứu tại Á châu cũng như trên toàn thế giới.

Manila, ngày 14.11.2022

Nhật ký từ Manila (1)

Mới trở về từ Âu châu chỉ vài ngày thì hôm qua mình lại lên đường đi Manila, Philippines để họp với các cộng sự trong trung tâm nghiên cứu ARC do mình điều hành. Những ngày qua mình ngủ không tốt, không biết do thay đổi múi giờ, nhiều suy nghĩ trong đầu, hay ‘phong thuỷ’ của phòng ngủ mà mỗi tối mình chỉ thiếp đi được vài tiếng đồng hồ. Nhưng giấc ngủ ngắn ngủi đó cũng không mấy chất lượng vì không sâu. Sáng thứ tư đáng ra mình phải lái xe lên đại chủng viện để dạy học, nhưng vì cảm thấy không khoẻ vào buổi sáng nên đã gọi lên văn phòng xin dạy online. Mình sợ rằng người không tỉnh táo, khi lái xe đi hoặc về mà buồn ngủ thì sẽ có nguy cơ gây ra tai nạn. Cũng may thời nay các chủng sinh cũng đã quen với việc học online nên sự thay đổi này không mấy gây khó khăn gì. Khi ở Âu châu, tuần trước mình cũng đã dạy học online. Tuy nhiên, do múi giờ cách nhau tới 7 tiếng, nên mình phải vào mạng từ lúc 2 giờ sáng, trong khi ở Thái Lan thì 9 giờ sáng.
 
Chuyến đi Philippines lần này mình chỉ có mục đích đơn giản là kết nối với các cộng sự nhằm thúc đẩy một số hoạt động mà mình muốn triển khai cho trung tâm vào năm 2023. Một trong những hoạt động quan trọng là xây dựng thư viện trực tuyến bao gồm những tập sách và bài viết của Lm Josef-Franz Eilers, SVD. Ngài là một chuyên gia nổi tiếng trong lĩnh vực truyền thông xã hội, và cũng là người thành lập trung tâm ARC vào năm 1999 khi còn là thư ký của văn phòng truyền thông xã hội của Hội đồng Giám mục Á châu. Sau khi qua đời đầu năm 2021 ở tuổi 88, cha Eilers đã để lại nhiều tập sách và bài viết về truyền thông xã hội mà ai nghiên cứu hoặc theo học lĩnh vực này đều phải tham khảo.
 
Tuy nhiên, nhiều cuốn sách của ngài hiện đang được một nhà xuất bản tại Philippines giữ bản quyền nên ARC cần phải xin phép nxb thì mới đưa lên mạng được. Đây cũng là một điều mà mình không biết phía nxb có sẵn sàng hỗ trợ hay không. Mình cũng hy vọng rằng với nguyện vọng phổ biến kiến thức vô vị lợi của ARC, nxb sẽ đồng cảm và ủng hộ cũng như cho phép ARC sử dụng các tác phẩm của cha Eilers. Có được điều này sẽ rất bổ ích cho nhiều người ở các quốc gia mà không thể dễ dàng tiếp cận được với sách của ngài.

Tối hôm qua và trưa nay mình đã gặp hai cha D. và cha V. Cả hai đều là người Việt nhưng một người đến từ Việt Nam và một người đến từ Đ. Một người đang đi học và một người thì đang giảng dạy tại trường Đại học giáo hoàng Santo Tomas. Trong các cuộc gặp gỡ này, mình đã có dịp trao đổi với hai cha về những hoạt động mà mình dự tính cho ARC và cả hai đều sẵn sàng hỗ trợ mình với những gì có thể trên tinh thần phục vụ Giáo hội, đặc biệt trong lĩnh vực truyền thông xã hội là một trong những chủ trương chính của ARC. Thời gian qua, cả cha D. và cha V. cũng đã có những đóng góp giá trị cho ARC qua những chuyên môn của mình nên mình tin rằng các ngài sẽ còn đồng hành với ARC trong nhiều công việc khác nữa trong tương lai.

Những ngày ở Philippines, ngoại trừ một chuyến đi tới Baguio City cách Manila 250km để gặp hai cộng sự quan trọng tại trường đại học Saint Louis thì mình sẽ nghỉ tại nhà chính của tỉnh dòng Ngôi Lời tại Manila. Mình hy vọng rằng qua chuyến đi ngắn ngày và với việc gặp gỡ trực tiếp các cộng sự tại Philippines, những công việc mà mình muốn triển khai cho ARC sẽ sớm được hình thành.
 
Manila, ngày 11.11.22

Nhật ký từ Đức (5): Suy tư về một cuộc hội thảo



Mình kết thúc chuyến đi 16 ngày tới Đức và Hà Lan sau những ngày tham dự chương trình hội thảo chủ đề “missio dei” (sứ vụ của Thiên Chúa). Chương trình được tổ chức bởi tỉnh dòng Ngôi Lời tại Đức, cụ thể là các viện truyền giáo học và nhân chủng học trực thuộc hội dòng tại Đức. Chương trình được tổ chức với một hình thức khác với những chương trình hội thảo học thuật mà người ta từng chứng kiến. Một tham dự viên diễn tả sự kiện như là một “retreat for scholars” (cuộc tĩnh tâm cho giới học thuật), vì từ đầu tới cuối không hề có một bài thuyết trình nào liên quan đến chủ đề.
 
Thường thì trong các chương trình hội thảo, ban tổ chức sẽ mời một số chuyên gia thuyết trình các đề tài và gợi ý cho tham dự viên thảo luận. Tuy nhiên, trong lần này thì ban tổ chức chỉ đưa ra những câu hỏi hoặc khái niệm chính để cho các tham dự viên chia sẻ trong nhóm nhỏ, rồi báo cáo và thảo luận trong nhóm lớn. Theo cha Christian, một trong hai người chủ chốt trong việc xây dựng chương trình thì cách “thả người vào ao nước” như vậy có thể khiến cho mọi người cảm thấy thiếu định hướng và chới với. Tuy nhiên, nó cũng tạo điều kiện cho mọi người cùng nhau suy tư, trăn trở và tìm ra những câu trả lời cho những câu hỏi nềng tảng về khái niệm missio dei.

Quả thực hình thức thảo luận cũng như chủ đề xem ra đơn giản lại trở nên một thách đố lớn cho các tham dự viên. Khi nói tới sứ vụ của Thiên Chúa khiến cho chúng ta phải đặt ra nhiều câu hỏi căn bản đòi hỏi sự suy tư thần học rất sâu sắc như: Thiên Chúa là ai? Thiên Chúa hoạt động trong thế giới như thế nào? Sự liên quan giữa missio dei và sứ mạng/sứ vụ của Chúa Giê-su như thế nào? Missio dei được đặt trên nền tảng của Ba ngôi Thiên Chúa như thế nào? Thiên Chúa mong muốn gì nơi con người? Giáo hội đóng vai trò gì trong sứ vụ của Thiên Chúa? Vai trò của Giáo hội đòi hỏi Giáo hội phải tự hiểu về chính mình như thế nào? Căn tính của Giáo hội là gì?
 
Riêng với một hội dòng với mục đích truyền giáo như Dòng Ngôi Lời thì có những câu hỏi thiết yếu khác như: Sự nhận thức về tính chất và mục đích của missio dei đòi hỏi hội dòng và các thành viên phải điều chỉnh cách hoạt động của mình như thế nào? Những phương cách hoạt động nào phù hợp với missio dei? Làm thế nào để chúng ta có thể phân định nhằm biết rằng hoạt động của mình phù hợp với missio dei? Các chủ trương quan trọng của Dòng Ngôi Lời những năm qua, điển hình chủ trương “đối thoại ngôn sứ” và “giao thoa văn hoá” được bắt nguồn từ khái niệm missio như thế nào? Hội dòng đã thực suy tư một cách sâu xa về mối liên quang giữa khái niệm missio dei và các đường hướng của hội dòng hay chưa?
 
Ngoài ra còn có những câu hỏi như: Sự thấu hiểu về missio dei ảnh hưởng đến cách Giáo hội tương quan với các tôn giáo khác như thế nào? Vai trò và vị trí của các tôn giáo khác dưới lăng kính của missio dei là gì? Khi áp dụng khái niệm missio dei một cách toàn diện thì sẽ ảnh hưởng như thế nào đến việc xây dựng cơ cấu của Giáo hội và các tổ chức trong Giáo hội, cách đào tạo các lãnh đạo và thành viên trong Giáo hội, cách tổ chức các hoạt động mục vụ và loan báo Tin Mừng, và cách ứng phó với những vấn đề nan giải về công lý hoà bình, môi trường, di dân, v.v.?

Đối với mình thì cuộc hội thảo đã gợi lên cho mình nhiều câu hỏi hơn là câu trả lời. Bởi vì trong số tham dự viên có những khác biệt về chuyên môn, văn hoá, ngôn ngữ nên mặc dù có sự đa dạng và thú vị, nhưng lại tạo nên một số ngăn cản trong việc đào sâu suy tư một cách chuyên môn và có hệ thống. Ngoài ra, tính “tự phát” của chương trình cũng khiến cho mình đặt câu hỏi rằng ban tổ chức sẽ làm gì sau chương trình hội thảo này để cho những suy tư và vấn đề được mổ xẻ trong những ngày qua được tiếp tục tìm hiểu một cách có hệ thống nhằm giúp hội dòng có những tài liệu hoặc đường hướng để đưa ra lối hoạt động của mình trong tương lai. Ngoài ra, suy tư thần học về missio dei từ Dòng Ngôi Lời có thể đóng góp gì cho Giáo hội nói chung nhằm giúp Giáo hội sống đúng với căn tính và sứ mạng của mình? Nếu không có những bước tiếp theo thì e rằng, cuộc hội thảo lần này cũng sẽ không khác gì nhiều nhiều cuộc hội thảo khác ở khắp mọi nơi – người ta tụ họp với nhau, trao đổi với nhau, rồi sau đó ra về, nhưng mọi thứ vẫn đâu vào đấy.
 
Trong phần phát biểu cuối cùng của mình trong hội thảo, mình đã nói lên đề xuất ban tổ chức và các chuyên gia thần học trong Hội dòng tiếp tục theo đuổi những vấn đề mà chương trình hội thảo lần này gợi lên hoặc chưa đáp ứng được nhằm xây dựng và thúc đẩy nhiều hơn sự hiểu biết và nhận thức về khái niệm missio dei – một khái niệm mà dường như nhiều người khi nghe qua đều cảm thấy đồng lòng, nhưng khi được yêu cầu để phân tích thì không dễ dàng diễn tả một cách rõ ràng. Sự mơ hồ và thiếu đồng nhất trong cách thấu hiểu về khái niệm chính là điều khiến cho hoạt động truyền giáo của Giáo hội nói chung, cách riêng các tổ chức và cá nhân trong Giáo hội, mang tính cảm tính, chủ quan, và có thể đi ngược với Thánh ý của Thiên Chúa. Bản thân mình sẽ còn phải nỗ lực và suy tư nhiều hơn nữa mới có thể đan dệt những gì mình đã nhận được từ cuộc hội thảo cũng như những gì mình sẽ tìm hiểu trong thời gian tới trở thành một câu chuyện và dòng tư tưởng hợp lý và ý nghĩa nhằm phục vụ cho ơn gọi và hoạt động truyền giáo của mình sau này.

Cologne, Đức, ngày 6.11.2022


Nhật ký từ Đức (4)




Hôm nay mình chính thức bước vào chương trình hội thảo chủ đề “Missio Deo” (Sứ vụ của Thiên Chúa) là mục đích tại sao mình tới Đức lần này. Chương trình hội thảo được tổ chức tại Đức nhằm quy tụ các thần học gia và chuyên gia trong Dòng Ngôi Lời, cũng như một số các dòng khác để tìm hiểu, trao đổi, chia sẻ, và bàn thảo về ý nghĩa của khái niệm “Missio Deo”. Mặc dù khái niệm này đã ra đời 70 năm trước, nhưng trên thực tế đến bây giờ vẫn có nhiều vấn đề thần học chưa rõ ràng hoặc mang tính hệ thống về nó. Chính vì thế mà chương trình hội thảo này được tổ chức để cho các tham dự viên có cơ hội đưa ra những suy tư và ý kiển nhằm đào sâu khái niệm, đặc biệt là trong bối cảnh của Giáo hội và thế giới ngày nay.

Đến tham dự chương trình lần này có nhiều thành viên quan trọng trong nhà dòng, trong đó có cha Bề trên tổng quyền và thư ký truyền giáo của hội dòng đến từ Rô-ma, thần học gia Stephen Bevans từ Hoa Kỳ, cựu bề trên tổng quyền Antonio Pernia đến từ Philippines, và nhiều chuyên gia khác từ Đức cũng như các quốc gia khác.
 
Mình cảm thấy rất may mắn khi được mời tham dự hội thảo cùng với các chuyên gia trong hội dòng, đặc biệt với chủ đề rất quan trọng này. Mặc dù lĩnh vực chuyên môn của mình là tôn giáo học không phải truyền giáo học, nhưng là thành viên của một hội dòng truyền giáo cũng như là một người làm công tác nghiên cứu, thiết nghĩ việc tìm hiểu và học hỏi cặn kẻ hơn về khái niệm “missio dei” là một điều rất bổ ích cho chính mình. Mình tin rằng, sự nhận thức rõ ràng hơn về khái niệm sẽ giúp mình hoạt động đúng đắn và hiệu quả hơn trong công việc tại Thái Lan, đặc biệt trong lĩnh vực giảng dạy và các công tác học thuật mà mình đang thực hiện.
 
Cha Christian Tauchner, người đứng ra tổ chức chương trình có giao cho mình một trách nhiệm trong những ngày hội thảo, đó là đóng vai trò “người lắng nghe” để đúc kết và nêu bật những ý tưởng quan trọng, đáng ghi nhớ từ các thành viên. Vì thế, mình sẽ cố gắng lắng nghe một cách tận tâm, nhằm có cơ hội học hỏi từ các bậc tiền bối, đồng thời có nội dung để “báo cáo” lại với mọi người trong cuộc hội thảo khi được yêu cầu.

Siegburg, ngày 2.11.2022


Nhật kỳ từ Hà Lan (4)



Hôm qua sau khi đi thăm nhà gia đình của Đấng sáng lập dòng xong, mình và cha Thắng ghé qua một giáo xứ do các cha Ngôi Lời quản nhiệm cách đó 5 phút lái xe. Ở đó có một cha Việt Nam tên Tuấn đang phục vụ. Ngồi nói chuyện một lúc, cha Tuấn gợi ý ra phố ăn trưa. Thế là ba anh em trở lại khu phố có căn nhà của gia đình cha thánh vì ở đó là trung tâm của thị xã. Cha Thắng nói cách nhà cha thánh vài căn có một nhà hàng Việt Nam. Khi ba anh em tới nơi khoảng 12g30 thì thấy bên trong có hai người đàn ông đang ăn cơm. Một trong hai người là chủ nhà hàng tên Long, quê ở Hải Dương. Thấy có khách vào nên hai người ngừng ăn để phục vụ khách.

Vì hôm qua thời tiết ấm áp, có nắng nên mình và hai cha quyết định ngồi ở bàn đặt phía trước nhà hàng thay vì ngồi bên trong. Ở châu Âu người ta thường xuyên ngồi bên ngoài để thưởng thức bầu khí thông thoáng. Sau khi xem thực đơn, cha Tuấn kêu món phở bò. Mình kêu món phở gà. Còn cha Thắng chọn món bún vịt.
 
Anh Long, chủ nhà hàng nhìn còn trẻ, có lẽ chưa tới 40 tuổi. Anh nói chuyện và phục vụ rất niềm nở. Khi mang các món ăn ra, mình đoán ngay anh cho phần nhiều hơn bình thường vì trong tô phở của mình có rất nhiều thịt gà. Còn dĩa bún vịt của cha Thắng thì có rất nhiều thịt vịt. Sau đó hỏi anh Long có phải anh ‘khuyến mãi’ thêm không thì anh mới nói là thường khách tây thì sẽ cho phần ít hơn. Nhưng vì khách Việt Nam nên anh lấy phần lớn hơn.
 
Sau khi đưa các món ăn tới bàn thì anh Long loay hoay tìm rau ăn phở để dọn cho khách. Vì thời gian này mùa lạnh nên các rau quế cũng không dễ kiếm. Anh chạy lên tầng hai nơi anh và vợ con ở để tìm rau quế, nhưng không có. Anh bảo trời lạnh nên cây rau cũng đã héo rồi. Chỉ còn rau giá. Mình nói với anh có rau và hành là đủ rồi. Nhưng anh cũng chạy vào bếp kiếm thêm được một ít lá kinh giới để cho tô phở thêm mùi thơm. Ngoài việc múc phần ăn nhiều hơn bình thường, anh Long còn mời thêm bia và coca.
 
Chuyện ăn trưa tại quán Việt Nam gần nhà của gia đình cha thánh trở nên một kỷ niệm vui và đáng nhớ trong chuyến đi hôm qua. Trên đường về, cha Thắng hỏi mình ăn phở có ngon không. Mình trả lời là ngon. Mặc dù xét về tiêu chuẩn của những tô phở thuần tuý Việt Nam, thì tô phở mình ăn hôm qua sẽ có nhiều thứ còn thiếu. Điều này dễ hiểu vì nhà hàng nhắm vào đối tượng thực khách là người tây. Bên cạnh đó, nhà hàng nằm ở một khu vực rất xa người Việt nên các gia vị cần thiết cũng không dễ có. Tuy nhiên, những gì thiếu trong nguyên liệu của bát phở thì đã được bù đắp bởi sự nhiệt thành, vui vẻ, hiếu khách của anh chủ nhà hàng. Ăn tô phở chất chứa tình cảm của người đồng hương khiến cho nó trở nên một tô phở ngon và đặc biệt.

Steyl, Hà Lan, ngày 27.10.2022


Nhật kỳ từ Hà Lan (3)


Phía sau nhà dòng có một dòng sông rất yên bình. Vì không có cầu bắc ngang nên người dân qua sông bằng phà. Chiều nay mình ra ngắm nhìn con sông, ngắm nhìn dòng nước nhẹ trôi cũng như hoạt động của chiếc phà. Vì là một làng nhỏ nên chỉ có lác đác vài chiếc xe ô-tô hoặc người đi xe đạp lên phà qua sông. Hà Lan chuẩn bị vào mùa đông nên người đi lại tập thể dục ban chiều cũng ít hơn. Người Hà Lan khá thân thiện. Mỗi khi đi ngang qua thấy mình nhìn họ là họ cất lời chào.
 
Những ngày lưu lại đây, sau khi mình đã có những giờ viếng mộ của Cha Thánh Arnold Janssen, Đấng sáng lập của dòng mà mình là thành viên hơn 20 năm qua, cũng như hôm nay có cơ hội đến thăm quê hương của ngài tại thị xã Goch ở Đức, mình càng cảm nhận được những điều mà mình từng nghe nói về ngài. Theo các diễn tả về cha thánh thì ngài là một con người khá bình thường. Ngài sinh ra và lớn lên trong một gia đình bình dân. Ngài đi tu trong một giáo phận của Đức. Sau khi chịu chức, ngài dạy học môn toán và khoa học cho các học sinh cấp phổ thông. Trông ngài không có gì là đặc sắc hay tỏ ra là một danh tài. Mọi thứ xem rất “trung bình” khi nhìn vào chân dung, gia cảnh và trình độ của ngài. Không có gì thực sự báo trước là ngài sẽ trở thành đấng sáng lập của ba hội dòng - một dòng nam, hai dòng nữ.
 
Mặc dù cha thánh Janssen là đấng sáng lập của một trong những hội dòng lớn nhất trong Giáo hội ngày nay, ngài cũng không mấy được nhiều người biết tới. Ngài không có một vị thế vĩ đại trong Giáo hội như các Đấng sáng lập khác, ví dụ Thánh Phan-xi-cô, Đaminh, hay Don Bosco. Địa điểm mà ngài chọn để thành lập nhà cộng đoàn đầu tiên tại Hà Lan, đó là làng Steyl gần biên giới Đức cũng là một nơi rất đổi bình dị. Ngoài dòng sông chạy ngang qua nhà dòng thì cảnh vật xung quanh không có gì gọi là hùng vĩ. Dĩ nhiên, mọi thứ rất đẹp – nhưng đó chỉ là vẽ đẹp rất trầm lắng, không có gì nổi trội.
 
Chính vì cái tính chất “trung bình” và bình dị nơi con người của cha thánh cũng như nơi ngài chọn để mở nhà cộng đoàn đầu tiên (là một quán rượu mua lại của người dân) khiến cho những gì mà Dòng Ngôi Lời đã làm được trong gần 150 năm qua làm cho mình càng thấy khâm phục ngài hơn. Những gì người ta nhìn thấy và đánh giá bên ngoài không thể phản ảnh được tất cả những tố chất ẩn sâu trong con người của ngài, những suy tư trong thâm tâm của ngài, cả những hoài bảo mà ngài ôm ấp cho Giáo hội, và viễn tượng về những đóng góp mà những người con của ngài trong ba hội dòng sẽ đóng góp cho sứ mạng truyền giáo của Giáo hội trên toàn thế giới.
 
Gốc là một linh mục triều, nhưng ngài lại trở thành đấng sáng lập của các hội dòng truyền giáo. Vốn là một người Đức, nhưng ngài lại đặt cộng đoàn đầu tiên tại Hà Lan và tuyển vị truyền giáo đầu tiên của hội dòng là người Ý. Tuy bản thân ngài không trực tiếp đi truyền giáo, nhưng ngài lại là nguyên do và nguồn cảm hứng khiến cho hàng nghìn người qua nhiều thế hệ đi rao giảng Tin Mừng khắp năm châu bốn bể.
Thời còn học trung học, cô giáo dạy văn của mình từng nói về mình như thế này: Ai nhìn vào em thì thoạt đầu thấy như một đường gạch đơn giản trên trang giấy. Nhưng khi nhìn kỹ hơn thì người ta mới phát hiện ra trong đó có nhiều chi tiết phức tạp và tinh vi. Mình rất thích lời nhận xét của cô giáo dạy văn nói về mình. Một cách nào đó cho đến bây giờ mình vẫn chủ trương sống theo hình ảnh vừa “đơn giản” vừa “phức tạp” mà cô giáo đã gán cho mình.

Khi mình suy niệm về cha Thánh Arnold Janssen, chợt nhiên mình lại nghĩ tới hình ảnh gạch ngang trên giấy mà cô giáo đã từng nói với mình nhiều năm trước. Một cách nào đó, ngài cũng như một gạch ngang trên trang giấy, không có gì nổi trội, không có gì khiến cho nhiều người phải chú ý. Muốn tìm sự sâu sắc, tinh vi và phức tạp nơi ngài, người nhận xét cũng phải kỹ lưỡng, phải tận tâm tìm hiểu, cảm nhận và thấu hiểu. Như thế người ta mới nhận ra những điều vô cùng thú vị và đặc biệt nơi con người của ngài.
 
Những ngày ở đây, có thời gian viếng mộ Đấng sáng lập, tới nơi ngài sinh ra và lớn lên, tới nơi ngài được rửa tội, sống trong căn nhà mà ngài đã xây dựng lên trong giai đoạn đầu của hội dòng, ngắm nhìn dòng sông và cảnh vật mà ngài cũng đã từng ngắm nhìn, mình cảm thấy gần gũi với ngài hơn, kính phục ngài hơn, và yêu mến hội dòng mà ngài đã thành lập hơn. Mình tin rằng khi ai đó thành lập lên một công trình nào đó thì niềm hạnh phúc lớn nhất là có những người tiếp nối sứ vụ đã được khởi xướng. Những gì ngài đã làm được không hề dễ dàng, đặc biệt với một người xuất phát từ một vị trí không có gì thuận lợi. Đấng sáng lập làm được vì ngài tin vào hồng ân của Chúa, vào hiệu quả của việc lao động cần cù của cá nhân cũng như sự chung tay của cộng đoàn. Kính phục ngài nên mình cảm thấy yêu mến những thành viên trong hội dòng nhiều hơn, vì một cách nào đó mọi người đang tiếp nối sứ mạng của ngài qua sứ vụ của mình. Trong Chúa, qua đấng sáng lập, mọi người là anh em với nhau cùng chung một sứ mạng loan báo Tin Mừng cho mọi người giữa dòng đời.
 
Những ngày này mình cảm thấy được củng cố hơn trong ơn gọi và hạnh phúc hơn là thành viên trong đại gia đình của cha thánh Arnold Janssen.

Steyl, Hà Lan, ngày 25.10.2022


Nhật ký từ Hà Lan (2)


Chiều Chúa Nhật (hôm qua) tại nhà Dòng Ngôi Lời ở Steyl, Hà Lan, cha Lê Thắng, SVD đã tổ chức Thánh lễ đặc biệt mừng Khánh Nhật Truyền Giáo. Cũng như ở San Augustin hôm trước, Thánh lễ quy tụ các giáo dân Việt Nam đến từ nhiều nơi. Số người tham dự ở đây chỉ khoảng hơn 100 người, tuy nhiên đông hơn số lượng dự tính là 70-80 người. Sau Thánh Lễ cũng có liên hoan và văn nghệ cây nhà lá vườn với ban nhạc sống thật vui nhộn. Chương trình bắt đầu với Thánh lễ diễn ra lúc 2 giờ chiều và kết thúc 8g tối, sớm hơn chương trình ở San Augustin để cho các giáo dân có thời giờ về nhà nghỉ ngơi chuẩn bị cho một tuần làm việc mới.
 
Thánh lễ diễn ra tại nhà nguyện nhỏ của dòng. Mình được cha Thắng giao trách nhiệm giảng lễ, trách nhiệm mà mình chỉ mới biết khi gặp nhau ở Saint Augustin chiều hôm trước. Tối thứ bảy trên đường tới Steyl, cha Thắng nói với mình là chỉ cần chia sẻ kinh nghiệm truyền giáo tại Thái Lan là được, không cần nói lý thuyết.

Tuân theo lời gợi ý của cha Thắng nên mình cũng chia sẻ kinh nghiệm tại Thái Lan. Trong bài giảng mình chia sẻ về đóng góp của người Công giáo Việt Nam cho Giáo hội tại Thái Lan hơn 350 năm qua. Mình cũng liên kết sự việc này trong bối cảnh của sự di cư của nhiều làn sóng người Việt trên khắp thế giới suốt chiều dài lịch sử của đất nước. Vì thế sự hiện diện của người Việt tại các nước Á châu, Úc châu, Hoa Kỳ hay Âu châu đều là một phần của câu chuyện to lớn hơn về sự ra đi của người Việt Nam nói chung, cách riêng người Công giáo Việt Nam đến các quốc gia khác. Trong môi trường mới, họ vẫn tiếp tục đóng góp cho Giáo hội địa phương, qua đó góp phần vào sứ vụ truyền giáo của Giáo hội trên toàn thế giới. Khánh Nhật Truyền Giáo nhắc nhở mọi người, cách riêng người Việt xa quê về trọng trách thực thi trách nhiệm môn đệ của Đức Ki-tô trong mọi hoàn cảnh sống và ở mọi nơi mà mình hiện diện. Như vậy họ tiếp tục điều mà bao nhiêu thế hệ tín hữu Việt Nam đã làm khi lên đường rời xa quê hương – đó là tiếp tục nhiệt thành sống đức tin và làm chứng tá cho Chúa một cách sống động giữa những người bản xứ trên đất khách quê người.
 
Trong vai trò là một nhà truyền giáo gốc Việt tại Thái Lan, mình cũng đã cố gắng thể hiện sự dấn thân và nhiệt huyết đối với người Thái nhằm chia sẻ tình yêu của Chúa đến với người dân, để qua đó, những ranh giới về sắc tộc, giới tính, hay địa vị xã hội…phần nào được lưu mờ đi, và thế vào đó là một sự nhận thức về một đại gia đình nhân loại được đặt dưới sự quan phòng và lòng thương xót của Thiên Chúa.
Các sinh hoạt của ngày Khánh Nhật Truyền Giáo tuy đã kết thúc, nhưng dư âm của những Thánh lễ sốt sắng với các nữ tu dòng chiêm niệm, với giáo dân Việt Nam tại Đức và Hà Lan, và những cuộc gặp gỡ trò chuyện thân tình với họ sẽ còn tồn tại trong ký ức của mình rất lâu sau này khi nhớ lại chuyến đi tới Đức và Hà Lan lần này.

Steyl, Hà Lan, ngày 24.10.2022

Nhật ký từ Hà Lan (1)


 Tối hôm qua sau khi tham dự chương trình mừng Khánh Nhật Truyền Giáo tại nhà dòng Ngôi Lời ở Saint Augustin xong thì cha Lê Thắng, SVD đã chở mình qua thị trấn Steyl, Hà Lan gần biên giới Đức. Nhà mẹ của Dòng Ngôi Lời trên toàn thế giới toả lạc tại thị trấn yên tỉnh và nhỏ bé này với kích thước chưa tới 2 km2. Ở đây cha thánh Arnold Janssen (người Đức) đã thành lập cộng đoàn Ngôi Lời đầu tiên vào năm 1875, và sau đó thành lập thêm hai dòng nữ - một dòng hoạt động và một dòng chiêm niệm. Khi cha Thánh Janssen quyết định thành lập hai dòng hoạt động thì ngài cũng không quên sáng lập thêm dòng chiêm niệm để làm “hậu phương” cầu nguyện liên lỉ cho các nhà truyền giáo đang dấn thân trong sứ mạng. Các seour dòng chiêm niệm trong cộng đoàn ở đây có khoảng 20 thành viên, trong đó có một số soeur đã ở tuổi về hưu. Các seour trẻ hơn chủ yếu đến từ Philippines và Indonesia. Đấng sáng lập đã chọn cho các seour một tu phục thật dễ thương với hai màu hồng và trắng.

Cha Thắng đã phục vụ tại Đức/Hà Lan 20 năm và hiện đang ở trong cộng đoàn của nhà mẹ ở Steyl. Khi mình và cha Thắng đến nơi thì cũng đã 11g tối. Sáng nay, cha Thắng đưa mình đi qua dòng các seour chiêm niệm để dâng Thánh lễ ngày Chúa Nhật. Ngài dâng lễ bằng tiếng Đức, còn mình chia sẻ Lời Chúa bằng tiếng Anh. Ở Đức và Hà Lan tiếng Anh khá phổ biến nên việc sử dụng hai ngôn ngữ trong Thánh lễ không gây khó khăn gì. Vì hôm nay là Khánh Nhật Truyền Giáo nên trong bài chia sẻ, mình đã nối kết giữa nội dung trong sứ điệp của Đức Thánh Cha Phan-xi-cô cho ngày Thế giới truyền giáo 2022 với kinh nghiệm cá nhân của mình, đặc biệt trong những ngày đầu truyền giáo tại vùng đông bắc Thái Lan. Mình cũng khẳng định rằng, ngày Thế giới truyền giáo nhắc nhở về sứ mạng loan báo Tin Mừng của tất cả các tín hữu Công giáo bất kể chức vị hoặc hoàn cảnh sống. Vì thế, cho dù là các linh mục tu sĩ đang phục vụ trên cánh đồng truyền giáo, hay là các nữ tu chiêm niệm, hay là các giáo dân thì tất cả đều có thể đóng vai trò trong sứ vụ truyền giáo của Giáo hội.
Việc đến với ngôi nhà “tổ” của Dòng Ngôi Lời đúng vào ngày Khánh Nhật Truyền Giáo là một hồng ân lớn cho mình. Là thành viên của một hội dòng truyền giáo và đã hoạt động truyền giáo tại Thái Lan gần 16 năm qua, tới nơi mà Đấng Sáng Lập đã khởi sự một công trình to lớn và ý nghĩa là sai các nhà truyền giáo đi “tận cùng trái đất” để loan báo Tin Mừng là một cơ hội đặc biệt. Ở đây mình có thể tìm hiểu thêm về nguồn gốc của Dòng Ngôi Lời không chỉ qua các tài liệu mà còn qua những gì mình chứng kiến tại nơi này cũng như qua những câu chuyện mà các nhà truyền giáo kỳ cựu trong cộng đoàn kể lại cho mình nghe. Mình sẽ tận dụng những ngày tới lưu lại đây để học hỏi và suy tư về ơn gọi của mình là một nhà truyền giáo Ngôi Lời. Mình tin rằng, trải nghiệm này sẽ giúp nung nấu và củng cố căn tính và ơn gọi Ngôi Lời trong thâm tâm mình, giúp mình sống trọn vẹn hơn với ơn gọi và sứ mạng của một nhà truyền giáo theo chân thánh Janssen.
Từ cửa sổ phòng ngủ của mình, nhìn ra có thể thấy tháp chuông của nhà nguyện Thánh Micae của nhà mẹ. Từ nhà nguyện này nhiều nhà truyền giáo đầu tiên của hội dòng đã được sai đi để loan báo Tin Mừng trên khắp năm châu. Về với nguồn cội tinh thần này, mình không chỉ ao ước thấu hiểu hơn về căn tính của một nhà truyền giáo Ngôi Lời mà sâu xa hơn nữa là tính chất của một môn đệ Đức Ki-tô với sứ mạng làm chứng tá cho Ngài giữa dòng đời hôm nay. Lời thúc bách của Chúa Giê-su rằng phải loan báo Tin Mừng cho mọi loài thọ tạo cho đến tận cùng trái đất trong bối cảnh hiện tại không chỉ ám chỉ địa lý, mà còn nơi những hoàn cảnh sống cũng như ở không gian kỹ thuật số -- một không gian vô tận rất cần sự hiện diện của những giá trị Tin Mừng để cải thiện những điều tiêu cực, nguy hại, và gây chia rẻ trong gia đình nhân loại. Vì thế, sứ vụ truyền giáo không hề kết thúc hay giảm đi mà tiếp tục là một trách nhiệm to lớn đối với Giáo hội và các thành viên của Hội Thánh trong thời đại hôm nay.
Steyl, Hà Lan, Khánh Nhật Truyền Giáo, 23.10.2022

Nhật ký từ Đức (3)


Chiều thứ bảy các cha Ngôi Lời VN tại Saint Augustin đã tổ chức Thánh lễ long trọng mừng Khánh Nhật Truyền Giáo Thế Giới. Sau Thánh lễ có liên hoan văn nghệ gây quỹ. Toàn bộ tiền gây được sẽ gửi về giúp làm từ thiện cho một trung tâm chăm sóc người bị phong cùi tại vùng Tây nguyên, Việt Nam.

Được biết mỗi năm đều có sự kiện này được tổ chức ngay tại nhà nguyện của dòng. Tuy nhiên đây là lần đầu tiên trở lại sau những năm đại dịch. Một điều đặc biệt là những người tới tham dự dường như đến cùng với gia đình để gặp gỡ bà con đồng hương. Vì thị trấn St Augustin có rất it người Việt Nam nên hầu hết đến từ các vùng khác. Có người lái xe hai, ba trăm cây số từ các vùng khác ở Đức, hay Hoà Lan, Đan Mạch để tham dự ngày lễ và cũng như một dịp hội ngộ đồng hương.

Mình thấy rõ cái hình ảnh tay bắt mặt mừng của những người đến tham dự. Sau lễ họ lưu lại rất lâu để thưởng thức những món ăn thuần tuý Việt Nam - dĩ nhiên kèm với bia Đức. Mình nhìn xung quanh hội trường hầu hết ngồi xem văn nghệ, trò chuyện với nhau, rất ít người ngồi lướt điện thoại như thường thấy hiện nay ở những buổi tiệc hoặc trong nhà hàng. Ngay cả các bạn trẻ và thiếu nhi cũng hoà đồng tụ tập lại thành nhóm nhỏ nhóm lớn để giao lưu với nhau. Trên nét mặt không tỏ ra chán chường, hoặc ngồi chơi điện thoại chờ cho ba mẹ xong việc để đi về.

Các cha SVD cho hay ở Âu châu, người Việt kiều chủ yếu ở rải rác mỗi nơi một ít nên không có những cộng đoàn lớn. Vì thế việc phải lái xe vài trăm cây số để họp mặt gia đình đồng hương cũng bình thường. Nhân dịp ngày Thế giới truyền giáo, các cha đã tổ chức một ngày gặp gỡ đúng nghĩa tại nhà chính của dòng SVD ở Đức, nơi đã đào tạo hàng nghìn nhà truyền giáo cho Giáo hội trong suốt lịch sử của Hội dòng.

Saint Augustin, Đức, ngày 23.10.2022

Nhật ký từ Đức (2)


Nhà giám tỉnh của Dòng Ngôi Lời tại Đức nằm ở một thị trấn có tên là San Augustin, và đó cũng là tên đặt cho toàn bộ cơ sở của hội dòng tại đây. Toà nhà của dòng cũng được xem như là biểu tượng của thị trấn này. San Augustin cách thành phố Cologne, thành phố lớn thứ 4 của Đức chỉ khoảng 20 phút lái xe.
Chiều nay mình có dịp đi dạo trong khuôn viên xung quanh nhà chính. Mình chỉ đị dạo trong một phần nhỏ vì vùng đất xung quanh nhà dòng rất rộng, chủ yếu là rừng cây. Khi mình đi dạo cũng thấy có những người dân đi dạo trong đó. Có người dắt thú cưng đi bộ. Có người ngồi thư giản ở những chiếc ghế được đặt ở các điểm khác nhau trong công viên. Trời mùa thu chỉ se se lạnh nên một chiếc áo len cũng đủ để giữ ấm.
 
Đi lang thang giữa khu rừng có thể thấy rằng mùa thu đã hoàn toàn ghé đến đây. Trên mặt đất bao phủ những chiếc là vàng đã rơi rụng. Có một số cây thì toàn bộ lá trên cành đã đổi thành màu vàng hoặc màu đỏ. Nếu so với những khu rừng thu khác mà mình từng chứng kiến thì ở đây chưa thực sự ấn tượng, nhưng nó cũng đủ mang lại cho mình cảm giác nhẹ nhàng thư giản khi bước chân trên những lối mòn xuyên qua các khóm cây.
 
Cảnh vật xung quanh nhà dòng cũng như trong thị trấn làm cho mình tưởng nhớ đến cảnh vật ở một số thành phố ở các tiểu bang miền trung Hoa Kỳ. Không chỉ cảnh vật thiên nhiên mà các kiểu nhà cửa cũng có những điểm tương đồng. Ngày xưa nhiều người Âu châu di cư qua Hoa Kỳ, mang theo lối kiến trúc xây nhà của họ đến lục địa mới nên ở Mỹ có nhiều thành phố cỗ mang đậm nét Âu châu. Lối xây đường xá tại Đức cũng giống như ở Mỹ nên người ta có thể chạy qua những con đường mà khó phân biệt là mình đang ở trên đất nước nào.
 
San Augustin, Đức, 22.10.2022


Nhật ký từ Đức (1)


Mình đã từng đi Âu châu một số lần nhưng đây là lần đầu tiên mình đi Đức. Chuyến bay hãng hàng không của Thái đáp xuống thành phố Munich lúc hơn 7g sáng sau gần 12 tiếng đồng hồ bay từ Bangkok. Nhưng Munich không phải là đích điểm. Mình chỉ quá cảnh ở đây rồi lên máy bay để đi tiếp tới Cologne. Nhà dòng Ngôi Lời tại Đức chỉ cách Cologne hơn 10km. Mình quá cảnh khoảng 8 tiếng đồng hồ ở Munich. Vì tìm mua vé máy bay giá tiết kiệm nhất có thể nên bay chuyến 1 giờ sáng và quá cảnh nhiều giờ ở Munich. Nhưng mình không ngại điều này vì ở trong sân bay mình vẫn có thể làm việc và nghỉ ngơi như ở nhà. Mình đã quen với việc làm việc bất cứ ở nơi nào qua máy tính. Đây là thời đại kết nối kỹ thuật số nên người ta có thể liên lạc với nhau và hợp tác từ xa.

Mình lên đường đi Đức sau những ngày khá bận rộn tại Bangkok. Vừa trở lại Thái Lan ngày cuối tháng 9 thì mình phải bắt tay vào việc cộng tác với các cha VN tại TL để tổ chức ngày hội ngộ di dân diễn ra ngày CN 16.10.2022 vừa qua. Theo suy nghĩ của mình thì sự kiện đã diễn ra tốt đẹp trong tình trạng các điều kiện không mấy thuận tiện, như thời gian tổ chức chỉ vài tuần, và số anh chị em di dân Việt Nam tại Thái Lan đã giảm đáng kể sau thời gian đại dịch. Ngoài ra sinh hoạt di dân cũng chỉ vừa mới bắt đầu trở lại gần đây, và nhiều nhóm cũng chưa khởi động trở lại vì thiếu thành viên hoặc thiếu lãnh đạo. Tuy nhiên, với sự nỗ lực của quý cha trong Uỷ ban di dân, đặc biệt cha tân chủ tịch Phê-rô Lê Quốc Hùng, SVD, cũng như sự cố gắng làm PR cho sự kiện qua hai trang FB của Liên Hiệp Công giáo Việt Nam tại Thái Lan và trang cá nhân của mình thì số người tham dự đã đông hơn rất nhiều so với ước tính ban đầu.
Đối với một cộng đoàn nhỏ bé và thiếu thốn về vật chất cũng như nhân sự, việc tổ chức sự kiện vừa qua thể hiện một nỗ lực lớn đối với cộng đoàn. Có thể có ai đó sẽ có những mong đợi lớn hơn từ cộng đoàn di dân Việt Nam tại Thái Lan, nhưng thiết nghĩ bản chất của những người di dân, đặc biệt là di dân lao động bất hợp pháp là những người yếu thế, sống và làm việc bên lề xã hội, cần sự chăm sóc, nâng đỡ, thấu hiểu và thông cảm từ những người khác, đặc biệt là lãnh đạo Giáo hội và xã hội, thì bất kể sự thiếu sót gì trong khâu tổ chức cũng cần phải được đánh giá dưới sự nhận thức về tính chất và thực trạng của một cộng đoàn như thế này. Còn nếu người ta có những yêu cầu cao hơn nữa thì thiết nghĩ họ nên đặt câu hỏi với chính bản thân là tại sao?

Vừa xong sự kiện ngày hội ngộ di dân thì mình quay sang chuẩn bị cho sự kiện webinar ra mắt tập sách chuyên đề tiếng Anh về truyền thông của Hội thánh trong thời đại dịch mà mình làm chủ biên. Tập sách có sự tham gia viết bài của hơn 20 tác giả đến từ nhiều quốc gia khác nhau, trong đó có một số tác giả Việt Nam. Ngoài ra còn có những tác giả từ Úc, Ấn Độ, Philippines, Singapore, Hàn Quốc, Nhật Bản, v.v. Đây là tập sách nghiên cứu chuyên đề quy mô nhất mà mình biên tập từ trước đến nay mà mình đã thực hiện với hết cả tâm huyết trong suốt thời gian hơn một năm. Vì muốn cho những nghiên cứu trong tập sách được nhiều người tiếp cận, nên mình đã quyết định phổ biến tập sách dưới dạng điện tử, mọi người có thể tải xuống miễn phí từ trang web của TT nghiên cứu ARC mà mình đang điều hành.

Chương trình ra mắt sách online kéo dài hai tiếng đồng hồ và có hơn 100 người tham dự. Ngoài việc giới thiệu sách thì một số tác giả cũng đã chia sẻ về nội dung của bài viết của mình cho mọi người thấu hiểu hơn về chủ trương và nội dung của tập sách. Trong số người tham dự online có một số anh em Dòng Ngôi Lời thuộc tỉnh dòng Úc, kể cả cha Giám tỉnh. Đây là một niềm khích lệ lớn đối với mình khi có người anh em trong dòng ủng hộ và nâng đỡ tinh thần. Người ta thường nói “bụt nhà không thiêng” nên thường sự công nhận đến từ bên ngoài không phải đến từ những người thân cận. Mình cũng đã từng trải qua kinh nghiệm này nên thấu hiểu ý nghĩa của câu tục ngữ. Tuy nhiên, mình chủ trương làm vì đam mê và hoài bảo thăng tiến bản thân, không phải để được công nhận và tăng bốc nên những điều này không bao giờ làm mình cảm thấy nhụt chí hay nản lòng. Dù sao đi nữa thì mình luôn nhận được rất nhiều lời nói và cử chỉ nâng đỡ cần thiết nên đủ cho mình cảm thấy tự tin để tiến tới.

Khi máy bay chuẩn bị hạ cánh sáng nay, mình nhìn ra ngoài cửa sổ thấy thời tiết tại Đức đã vào thu, có nhiều cây đã thay đổi màu lá. Nhìn những hàng cây với lá vàng lá đỏ gợi lại cho mình kỷ niệm những ngày còn sống ở Hoa Kỳ. Cũng vào thời điểm nay, thời tiết trở nên mát dịu hơn, êm đềm hơn sau những ngày hè nóng bức. Thời còn ở Chicago mình chỉ thích hai tháng trong năm, đó là tháng 10 của mùa thu và tháng 5 của mùa xuân khi cảnh vật thật ôn hoà và dễ chịu. Mình nghĩ rằng những ngày tới ở Đức mình cũng sẽ phần nào tìm lại được cảm xúc nhẹ nhàng của những ngày mùa thu êm đềm mà mình đã từng trải nghiệm.

Munich, ngày 21.10.2022

Nhật ký từ Hàn Quốc (số 5)


Chuyến đi Hàn Quốc lần thứ 2 sau 6 năm đang chuẩn bị kết thúc khi mình đã có mặt tại sân bay quốc tế Inchoen để chờ lên máy bay tối nay. Mình có mặt ở sân bay sớm vì muốn gửi hành lý cho nhẹ tay rồi tìm một nơi thích hợp để làm việc cũng như trả lời những email còn “tồn đọng” trong hộp thư những ngày qua. 

 

Chỗ ngồi của mình là một góc khá thông thoáng nhìn ra phía các chiếc máy bay của hãng Asiana đang đậu để đón hành khách. Đây cũng sẽ là hãng máy bay mà mình sẽ sử dụng khi trở về lại Bangkok sau hơn hai tuần lưu lại HQ. Nhìn ra phía trước, ngoài những chiếc máy bay và những sinh hoạt của nhân viên sân bay thì mình còn nhìn thấy một dãy núi kéo dài từ trái qua phải. HQ là một đất nước rất nhiều đồi núi. Ngay cả ở Seoul cũng khó lòng tìm được một con đường hay một góc phố bằng phẳng. Có lẽ vì các con đường ở đây luôn có dốc nên trong phim ảnh khi người con trai cỏng một cô gái đang say rượu về nhà thì nó cũng là một sự hy sinh đáng kể. Phải cỏng ai đó trên vai trên con đường bằng phẳng đã khó, phải cỏng trên con đường có độ dốc thì càng khó nhọc hơn.

 

Sáng nay mình đi từ chỗ nghỉ ra sân bay mất khoảng hơn 1 giờ đồng hồ với hai tuyến tàu điện. Sau thời gian lưu lại đây, có thể nói mình đã trở nên khá sành sỏi với việc đi lại bằng tàu điện (dĩ nhiên với sự hỗ trợ của ứng dụng Naver). Mình đã sử dụng hết các phương tiện giao thông công cộng phổ biến tại HQ – tàu điện nhanh KTX, tàu điện tốc độ vừa ITX, tàu điện metro, xe buýt và xe taxi. Nếu có lần sau tớ HQ chắc chắn mình sẽ không còn bỡ ngỡ mà có thể hoàn toàn tự đi lại mà không cần ai hướng dẫn. Mình cũng phát hiện ra ngườ HQ, mặc dù giới cao niên ít biết tiếng Anh, nhưng người trẻ cũng tương đối giao tiếp được, cho dù khâu phát âm có nhiều vấn đề. Ngày trước khi mình đang chuẩn bị tìm đường đi từ Sangbong tới ga Seoul để lên tàu KTX đi Cheonan thì gói mạng của mình hết hạn. Không dùng được Naver, mình đành phải hỏi đường. Biết người cao tuổi không nói được tiếng Anh nên mình chỉ nhắm vào các bạn trẻ để hỏi. Cuối cùng mình cũng đã tìm tới ga Seoul để kịp chuyến tàu đi Cheonan. 

 

Một số điều đáng nhớ trong chuyến đi HQ:

 

1) Gặp gỡ nhiều chuyên gia quốc tế trong lĩnh vực truyền thông Công giáo, đặc biệt Tổng trưởng Thánh bộ Truyềnn thông của Toà Thánh Vatican.

 

2) Có thêm một người đồng ý sẽ đóng góp bài viết cho tạp chí “Religion and Communication” số 2/2022.

 

3) Gặp gỡ các cha cùng dòng SVD (Cha Sâm, cha Hảo, cha Thạch) và các Cha Khiêm (Inchoen) và Cha Châu (Daegu); Dâng lễ cho 4 cộng đoàn Việt Nam tại HQ (Inchoen, Daegu, Cheonan, Seoul), trong đó có 1 lễ mừng quan thầy Mẹ La Vang và 2 lễ cưới. 

 

4) Đi tham quan các nơi: Nhà thờ chánh toà TGP Seoul, nhà thờ chánh toà Tgp Taeku, nhà thờ Thống hối và Hoà giải ở gần biên giới Bắc Triều Tiên và Nam Hàn và một số địa điểm du lịch thuần tuý.

 

5) Vào bệnh viện một lần vì tai nạn không đáng có.

 

6) Ăn khoảng 15 tô mì ăn liền HQ ở các tiệm tiện lợi khác nhau; uống khoảng 4 chai soju; ăn thịt nướng khoảng 5 lần.

 

7) Đi 1 chuyến tàu KTX, ba chuyến tàu ITX, và hàng chục chuyến tàu metro tại 5 thành phố khác nhau.

 

Nhìn lại thì đây cũng là một chuyến đi đáng nhớ và có nhiều điều để kể, để lưu lại trong ký ức. Tuy nhiên, sau khi trở về Thái Lan từ HQ, mình sẽ phải chuẩn bị cho nhiều việc đang chờ phía trước, đặc biệt là chương trình giảng thường huấn 3 ngày cho một hội dòng mà mình sẽ đảm trách vào cuối tháng 9. 

 

Seoul, ngày 31.8.2022

Nhật ký từ Hàn Quốc (số 4)



Sáng nay mình ra ga Gyeonngsan để trở về Seoul sau 5 ngày lưu lại Daegu. Từ phòng trọ của Q., mình đi bộ khoảng 10 phút tới trạm xe buýt rồi lên tuyến xe 840 đi tới ga Gyeongsan. Việc đi lại ở Hàn Quốc có nhiều thuận lợi vì phương tiện giao thông công cộng rất dồi dào; bên cạnh đó, phí đi đườnng cũnng rất thấp. Ngoài những chuyến tàu đi xuyên tỉnh, vé đi lại bằng tàu điện và xe buýt được ấn định là 1250 won/lần đi bất kể chặng đường. Điều làm cho việc đi lại càng thuận tiện là trong giá vé 1250 won (33 baht) đó hành khách có thể đi cả hai phương tiện giao thông nếu cách nhau không quá 20 phút. Đây là điều chưa từng có ở Thái Lan nơi việc đi lại bằng tàu điện tương đối đắt. Ở Bangkok có hai hệ thống tàu điện—trên cao và dưới đất. Hai hệ thống này hoàn toàn tách biệt nhau và với hệ thống xe buýt. Hành khách phải mua vé riêng cho mỗi phương tiện giao thông. Ngoài ra, phí đi lại cho tàu điện sẽ tuỳ thuộc vào chặng đường đi. Đối với hệ thống tàu điện trên cao BTS, đi một chặng sẽ có phí 16 baht và sẽ tăng dần tuỳ theo quãng đường đi. Mặc dù ở Thái Lan hiện đã có khá nhiều tàu điện chủ yếu tại thủ đô Bangkok và vùng phụ cận, nhưng không thể nào sánh nổi với hệ thống tàu điện vô cùnng hiện đại tại Hàn Quốc, không chỉ tập trung tại Seoul mà trên toàn quốc gia. 

Người Hàn đi lại bằng xe đạp truyền thống hoặc xe đạp điện cũng tương đối nhiều, nhưng không nhiều bằng ở Nhật. Tại các nơi công cộng đều có điểm gửi xe đạp một cách thuận tiện. Vì đường phố ở đây tương đối rộng rải và ngăn nắp nên đi xe đạp cũng an toàn, không phải tránh né đủ thứ từ người đến vật như tại Bangkok.

Những ngày qua tại Daegu, mình chủ yếu đi lại bằng những phương tiện này. Hôm qua mình cùnng hai bạn trẻ đi tham quan, cầu nguyện tại nhà thờ chánh toà TGP Daegu. Nhà thờ được xây cách đây hơn 100 năm. Mặc dù diện tích nhà thờ cũng như khuôn viên không quá lớn, nhưng nhà thờ nhìn kiên cố và khang trang. Sau khi tham quan nhà thờ chánh toà xong, mình đi qua đường tham quan nhà thờ của giáo phái Trưởng Lão (Presbyterian/Tin Lành). Nhà thờ toả lạc trên một ngọn đồi đối diện với nhà thờ Công giáo. Trong khi nhà thờ Công giáo được xây bằnng gạch đỏ thì nhà thờ Tin Lành được xây bằng đá trắng theo kiến trúc Gothic. Vì nằm ở vị trí cao với nhiều cây xanh trong khuôn viên nên rất mát mẻ. Nhà thờ này được xây chỉ sau nhà thờ chánh toà vài năm, và là trung tâm của giáo phái Trưởng Lão tại vùng Daegu. Ở đây hơn 100 năm trước các nhà truyền giáo Tin Lành từ Hoa Kỳ đã đến và thực hiện sứ vụ truyền giáo tại khu vực này. Ngôi nhà nơi họ cư trú mang kiến trúc Tây và Hàn ở sau nhà thờ hiện được biến thành việnn bảo tàng về công cuộc truyền giáo Tin Lành tại Daegu.

Giáo phái Presbyterian là một trong những giáo phái Tin Lành mạnh nhất tại Hàn Quốc với rất nhiều tín đồ. Thời mình còn học ở Đại học UC Berkelely (California), mình từng có một số bạn học là người HQ cũng thuộc giáo phái này. Họ rất đạo đức, siêng năng đi nhà thờ, học hỏi Kinh Thánh và tham gia những hoạt động tâm linh. Về việc học tập thì họ luôn nghiêm túc và tránh chạy theo lối sống chơi bời, bia rượu. Mặc dù trên thực tế, Phật giáo đã du nhập vào Hàn Quốc từ triều đại Koguryo (thế kỷ thứ 4), và Nho giáo là hệ tư tưởng chính thức trong triều đại Choson (thế kỷ thứ 14 đến 20) nhưng Ki-tô giáo từ khi được giới thiệu cho người Hàn đã trở nên một phần quan trọng trong đời sống tâm linh và xã hội của họ. Khi mình ngồi trên tàu đi xuyên tỉnh cũng như khi đi lại trong các thành phố, mình nhìn thấy rất nhiều ngôi nhà thờ. Ngược lại, những ngôi chùa thì rất ít thấy. Và nếu có thì cũnng thường khá nhỏ và được xây cất ở những địa điểm không có nhiều người qua lại. 

Chỉ còn khoảng 15 phút nữa là chuyến tàu ITX (tốc độ vừa) đi Seoul sẽ khởi hành với thời lượng hơn 3 tiếng rưỡi cho chuyến đi 250 km. Trong những ngày cuối ở Seoul, mình có hẹn gặp gỡ một linh mục trong TGP Seoul cũng là một tiến sĩ về truyền thông. Ngoài ra, mình cũng có hẹn dâng lễ tối thứ bảy tại cộng đoàn Việt Nam ở Cheonan và chiều Chúa Nhật ở Seoul. Những cuộc gặp gỡ này cũng là những điều nằm trong dự kiến của mình khi đến Hàn Quốc để tham dự hội thảo về truyền thông lần này, và là những điều làm cho chuyến đi thêm ý nghĩa và đáng nhớ.

Daegu, ngày 26.8.2022


Nhật ký từ Hàn Quốc (số 3)



Lại thêm một ngày mưa rơi tại Hàn Quốc, lần này ở Gyeongsan, một thành phố nhỏ cách Daegu khoảng 20km. Trong những ngày đang lưu lại đây sau khi kết thúc chương trình hội thảo, bên cạnh việc đi tham quan một vài thành phố và địa điểm du lịch, mình vẫn phải tìm thời gian để làm việc. Những ngày qua, các tác giả đóng góp bài vở cho số tạp chí tới vẫn liên lạc với mình để gửi bài mà họ đã chỉnh sửa theo yêu cầu của mình hoặc của chuyên gia thẩm định. Tối hôm qua mình còn nhận được một bài tham luận mới từ một học giả Hồi giáo tại Malaysia. Vì thế, mình phải liên lạc các chuyên gia để thẩm định bài viết này xem có đủ tiêu chuẩn để phát hành trong tạp chí hay không.

Vì không thể bỏ bê trách nhiệm nên hôm nay mình quyết định bỏ ra nguyên ngày để làm việc. Tuy nhiên, bên cạnh tìm thời gian để làm việc thì mình cũng cần có một không gian ‘khơi nguồn cảm hứng’ nên khoảng hơn 8g sáng, mình đã lấy chiếc xe đạp của Q. là chủ nhân của căn hộ nơi mình đang lưu lại tuần này để đi tìm tới một quán cà phê trong phố để làm việc. Sau khi chạy xe tới một số nơi vừa để ngắm cảnh vật vào giờ sáng vừa tìm nơi phù hợp để làm việc, cuối cùng mình đã chọn một quán cà phê bên trạm xe điện cách chỗ ở khoảng 1km. Quán cà phê nhỏ được trang trí hoàn toàn bằng bàn ghế màu trắng rất gọn gang, sạch sẻ. Các bức tường cũng hoàn toàn màu trắng. Ngoài những chậu hoa nhỏ được đặt trên các bàn thì không có tranh ảnh trang trí gì trên tường.

Sự tối giản trong cách trang trí quán làm cho không gian nhỏ bé thấy rộng rải hơn. Chủ quán là một phụ nữ ngoài 40 tuổi. Vì ban ngày nên quán không đông khách, thỉnh thoảng mới có người bước vào mua cà phê. Có người uống tại chỗ, có người mua mang đi. Không ai ngồi lâu như mình. Mình ngồi lâu vì phải làm việc trên máy vi tính, chủ yếu biên tập các bài viết cho tạp chí. Có lẽ bà chủ quán thấy mình ngồi lâu nên đột nhiên bà mang tới cho mình một dĩa nho tươi để mời ăn. Bà không biết tiếng Anh còn mình thì không biết tiếng Hàn nên hai bên chỉ có thể ra dấu hiệu để bày tỏ lòng hiếu khách và sự biết ơn. Bà chủ quán xem ra không chỉ tốt bụng và thân thiện đối với mình mà với khách khác cũng thế. Thấy có hai cô gái là khách vào uống cà phê đang ra về mà trơi đang mưa to, hai cô gái lại không có dù, nên bà chủ quán đã chủ động chạy theo đưa cho họ một cái dù. Mặc dù mình không hiểu bà nói gì với hai cô gái, nhưng có thể đoán rằng bà cho dù hoặc cho mượn dù để đi mưa. Hai cô gái rất vui khi nhận được sự quan tâm của bà chủ quán cà phê và nói lời cảm ơn nhiều lần.

Những ngày lưu lại tại Hàn Quốc, mình cũng đã có dịp để gặp gỡ một số linh mục Việt Nam đang làm mục vụ di dân tại đây cũng như những người lao động di dân. Qua những lời chia sẻ của các cha cũng như những anh chị em lao động, mình hiểu biết nhiều hơn về mục vụ cho người di dân Việt Nam trên xứ Hàn, những điều kiện thuận lợi cũng như không ít trắc trở vẫn còn tồn tại trong mục vụ. Qua những tiếp xúc với các anh chị em di dân, mình cũng hiểu sâu sắc hơn về đời sống, công việc, cũng như những thách đố và cạm bẩy khi mưu sinh trên xứ người. Ở Hàn Quốc có không ít người đã từng lao động tại Thái Lan nên đến xứ sở này, mình vẫn gặp được nhiều khuôn mặt quen thuộc, đặc biệt khi tới dâng lễ với cộng đoàn Việt Nam. Có nhiều bạn trẻ khi biết mình đến Hàn Quốc cũng ngỏ ý muốn mình đến thăm cộng đoàn hoặc nơi ở, nhưng các bạn chủ yếu có thời gian vào tối thứ bảy hoặc ngày Chúa Nhật, còn ngày thường thì phải đi làm. Vì điều kiện eo hẹp nên mình chỉ có thể tới vài nơi vào những ngày cuối tuần. Còn ngày thường thì mọi người đều phải thi hành trách nhiệm của mình, kể cả mình cũng thế.

4g chiều, ngồi một mình trong quán cà phê văng khách. Bà chủ quán đang loay hoay một mình phía sau quầy. Ngoài vài âm thanh phát ra từ nơi bà ta đang làm việc thì mình không thấy bà. Loại âm thanh thứ hai là nhạc Hàn đang mở trên giàn loa của quán. Còn âm thanh thứ ba là tiếng xe cộ đang chạy trên còn đường đang đẩm ướt do con mưa kéo dài hang giờ đồng hồ vẫn chưa dứt. Có lẽ mình sẽ còn ngồi đây thêm một lúc nữa vì mình ra khỏi nhà đi bằng xe đạp nên không mang ô đi theo. Dù sao thì ngồi trong một quán cà phê xinh xắn với một chủ quán thân thiện thế này thì cũng không có gì phải than phiền.

Daegu, Hàn Quốc ngày 23.8.2022

Nhật ký từ Hàn Quốc (số 2)

 


Tối nay là tối duy nhất trong những ngày hội nghị mà chương trình kết thúc tương đối sớm. Khoảng 7g tối mình đã dùng bữa xong và có thời gian để nghỉ ngơi. Những ngày qua, chương trình hội nghị dày đặc với những phần tham quan, hội thảo, Thánh lễ v.v. từ sáng tới khoảng 10g tối mới xong. Về phần mình thì sáng hôm qua mình đã hoàn tất trách nhiệm thuyết trình đề tài đã chuẩn bị nên sự áp lực cũng đã không còn nữa. Mình may mắn được xếp lịch thuyết trình trong buổi hội thảo chuyên đề 1 “Cô đơn trong thế giới siêu nối kết”. Sau khi Tổng trưởng Thánh bộ về truyền thông của Vatican phát biểu bài nói chuyện chính thì mình là người tiếp theo ngài Paolo Ruffini. Tiếp theo mình còn có 3 học giả và thêm 2 người được mời để đưa ra lời nhận xét, bình luận. Cả thảy trong mỗi chuyên đề có 7 người tham gia phát biểu. Mỗi ngày có 2 chuyên đề với hình thức tương tự.

Vì số lượng người phát biểu nhiều nên thời gian dành cho phần phát biểu khá dài. Rất tiếc vì điều này nên giờ để thảo luận dường như không có. Đây có thể nói là khuyết điểm lớn nhất của chương trình hội nghị khi ban tổ chức quá “tham lam” về nội dung mà bỏ qua sự thiết yếu của việc trao đổi, tranh luận từ những gì được trình bày. Không chỉ riêng mình mà nhiều tham dự viên khác cũng bày tỏ cảm nghĩ tương tự. Nhiều người chia sẻ họ có những câu hỏi hoặc phản hồi với những bài nói chuyện nhưng dường như không có cơ hội. Cũng may là còn có những cuộc gặp gỡ bên lề hội nghị tron giờ ăn, giờ giải lao để các tham dự viên có thể bàn luận và chia sẻ với nhau về những đề tài trong chương trình.

Điển hình hôm qua, trong giờ ăn trưa, ông Michael Uncland thuộc tổ chức Cameco ở Đức đã ngồi nói chuyện với mình suốt cả giờ ăn (và giờ uống cà phê tiếp theo) về những ý tưởng trong bài thuyết trình của mình. Mình cũng đã nhận được nhiều phản hồi tốt từ các tham dự viên khác khiến cho mình cảm thấy vui vì đã hoàn tất trách nhiệm tốt đẹp. Mặc dù thời gian cho mỗi bài thuyết trình khá ít nên không thể khai thác các ý tưởng một các chi tiết, nhưng mình cũng đã nêu lên và phác họa những điểm chính một cách có hệ thống khiến cho người ngheo dễ theo dõi và nắm được dòng tư tưởng.

Mình cũng công nhận một điều là từ hôm qua đến nay đã có những bài nói chuyện và tiết mục trong hội nghị vô cùng giá trị, điển hình là bài phỏng vấn và nói chuyện của nhà báo Nga Dmitry Muratov, người đã được trao giải Nobel Hòa Bình năm trước, hay là bài nói chuyện rất sâu sắc của Tiến sĩ Paolo Ruffini và giáo sư Natasa Govekar từ Thánh bộ Truyền thông Vatican. Cuộc phỏng vấn đạo diễn và diễn viên chính của bộ phim sắp phát hành về cha thánh tử đạo Hàn Quốc An-rê Kim cũng rất thú vị. Nói chung về mặt nội dung thì những ngày qua đã mang lại cho mình thật nhiều món ăn ngon.

Tối hôm nay mình “thư giãn” bằng cách sách ba-lô ra một quán cà phê trong phố cách trường đại học Sogang khoảng 15 phút đi bộ để làm việc. Vì những ngày qua mình bận rộn với chương trình đi lại và hội thảo nên dường như mình không làm được việc gì. Tối nay, mình bỏ ra một ít thời gian để trả lời một số email và làm một chút công tác biên tập cho tạp chí của mình. Mình ở quán cà phê đến hơn 10g tối thì anh chàng nhân viên bắt đầu tắt các đèn trong quán nên mình và hai khách hang còn lại buộc phải đứng dậy ra về. Hai ngày qua thời tiết mát mẻ, trời có nhiều mây nhưng không mưa nên thời gian đi bộ từ quán cà phê về nơi mình nghỉ bên trong trường đại học Sogang rất thoải mái. Ở đây việc đi bộ không giống như ở Thái Lan vì không phải tránh né đủ thứ ‘chướng ngại vật’ trên lề đường như xe cộ, người bán thức ăn đường phố hoặc các món đồ khác. Đến các ngã tư có đèn đỏ thì mọi người tuân theo luật giao thông, chỉ băng qua đường khi có dấu hiệu cho phép. Về phần xe ô-tô cũng luôn tôn trọng người đi bộ và không bao giờ cua xe ngay trước mặt người đang đi qua đường. Lề đường tương đối rộng rải, chỉ mỗi việc người Hàn Quốc hút thuốc khá nhiều và hay quăng tàn thuốc trên đường phố nên phần nào làm giảm đi vẽ đẹp của cảnh vật cũng như tính văn minh của người Hàn.

Ngoại trừ Nhật Bản, ở Hàn Quốc là nơi thứ hai mình thấy dường như tất cả những người làm nghề lái xe taxi là tuổi U60 trở lên. Có lẽ người trẻ không mấy hứng thú với những công việc vất vả như vậy nên chỉ còn người cao tuổi vẫn cần mưu sinh kiếm sống mới chịu làm. Mà cũng vì hầu hết người lái taxi là người cao tuổi nên dường như không ai biết nói tiếng Anh. Khi lên xe muốn đi tới một nơi nào đó cũng không dễ gì truyền đạt cho họ hiểu đích điểm. Ngay cả khi đưa cho họ xem điện thoại có địa điểm viết bằng chữ cái Latinh thì họ cũng không đọc được vì họ chỉ đọc được chữ Hàn. Chính vì thế mà mình đã mấy lần phải chấp nhận cuốc bộ 30-40 phút để đi lại vì không thể nào nói cho tài xế hiểu nơi mình muốn đi. Tuy nhiên, đối với những người hiểu được và nhận cuốc đi thì họ luôn dùng định vị để hỗ trợ. Điều này hoàn toàn ngược với tài xế taxi tại Thái Lan, họ hầu hết không dùng định vị và chủ yếu dựa vào trí nhớ để tìm đường.

Giờ mình đã trở lại phòng và có thêm một chút thời giờ để viết vài dòng nhật ký để ôn lại một số trải nghiệm trong những ngày qua. Ngày mai chương trình hội nghị lại tiếp tục và còn hứa hẹn nhiều thứ sẽ làm cho mình phải quan tâm lắng nghe cũng như suy tư, học hỏi.

Seoul, ngày 17.8.2022

Nhật ký chuyến đi Hàn (#1)


Sau 6 năm mình trở lại Hàn Quốc, lần này cũng trong khuôn khổ của một chương trình hội nghị. Năm nay hội nghị về truyền thông do SIGNIS tổ chức 4 năm một lần sẽ diễn ra trong tuần tới tại Seoul. SIGNIS là một tổ chức truyền thông Công giáo có chi nhánh trên toàn thế giới. Chữ SIGNIS được ghép lại từ hai từ SIGN (dấu chỉ) và IGNIS (Latinh, có nghĩa là lửa).

Lý do mình đến tham dự hội nghị là vì mình được ban tổ chức mời để thuyết trình về đề tài “Cô đơn trong một thế giới siêu nối kết”. Mình là một trong 3 người được mời để thuyết trình đề tài này cho buổi hội thảo thứ nhất của chương trình. Những ngày khác thì sẽ có những đề tài khác cho các thuyết trình viên.

Sáng hôm qua chuyến bay Asiana Airlines đã hạ cánh tại sân bay Incheon lúc 5 giờ sáng. Sau đó mình tiến hành làm các thủ tục nhập cảnh, và khoảng 30 phút sau thì mình đã có mặt ở cổng số 1 để gặp cô Mikaella là thành viên của ban tổ chức hội nghị. Mình là người đầu tiên trong danh sách đón người ở sân bay sáng hôm qua. Sau đó còn có thêm đoàn từ Ấn độ và các nước khác.

Hàn Quốc vẫn yêu cầu người nhập cảnh phải xét nghiệm Covid-19 trong ngày đầu tiên đến đất nước nên mình đã sử dụng dịch vụ xét nghiệm tại sân bay một cách nhanh chóng và thuận tiện. Mình chỉ mất khoảng 10 phút để làm các thủ tục xét nghiệm và chờ kết quả qua email.

Vì chương trình hội nghị ngày 15 mới chính thức bắt đầu nên hôm qua và hôm nay mình đã có thời giờ để đi tham quan một số địa điểm trong thành phố. Hôm qua một bạn trẻ tên Song, quê Hà Tĩnh từng lao động tại Thái Lan đã đón mình ở sân bay và làm hướng dẫn cho mình tới những điểm tham quan trong thành phố như nhà thờ chánh tòa của Tgp Seoul, một ngôi chùa Phật giáo trong thành phố, làng truyền thống và phố đi bộ mua sắm, v.v.

Hôm nay mình không đi tham quan vì phải tới trường đại học Sogang để làm thủ tục đăng ký tham dự hội nghị và nhận phòng. Trường đại học Sogang thuộc dòng Tên khá rộng lớn tỏa lạc ở chân đồi trong nội thành. Sau khi nhận phòng xong, mình chuẩn bị để đi dâng lễ cho một nhóm Việt Nam tại Incheon cách Seoul khoảng 45 phút lái xe. Hôm nay nhóm Incheon mừng lễ quan thầy nhóm là Đức Mẹ La Vang, đồng thời mừng lễ Đức Mẹ Hồn Xác Lên Trời. Qua hai bạn Tiến và Chương (quê Hà Tĩnh) cũng từng làm việc tại Thái Lan trước đây, mình được mời đến cùng đồng tế trong Thánh lễ và chia sẻ Lời Chúa.

Đây là lần đầu tiên mình được dâng lễ cho người Việt tại Incheon và lần thứ hai tại HQ. Lần thứ nhất là năm 2016 khi mình có dịp dâng lễ cho nhóm Việt Nam tại Seoul. Vì hôm nay là lễ mừng quan thầy nhóm nên Thánh lễ được tổ chức rất long trọng với sự hiện diện của cha xứ thuộc dòng Phanxicô, hai thầy đang học ở ĐCV Giáo phận Incheon và một số nữ tu người Việt. Phần thánh nhạc cũng được ca đoàn chuẩn bị công phu và thể hiện rất hùng hồn. Dường như ở Thái Lan ca đoàn của một nhóm khó có thể tập dợt và thể hiện những bài Thánh ca trong một Thánh lễ trọng tốt như vậy.

Thánh lễ có số người tham dự từ 250-300 người. Ngoài các thành viên của nhóm còn có thêm đại diện từ các nhóm bạn đến từ các giáo phận khác. Cha Phê-rô Khiêm, một vị linh mục trẻ thuộc Giáo phận Đà Nẵng qua phục vụ tại Hàn Quốc là một linh mục vui vẻ, hoạt bát và nhiệt tình. Cuối Thánh lễ, cha xứ cũng có những lời phát biểu bằng tiếng Hàn được thầy Toàn dịch qua tiếng Việt rất tâm tình. Qua những chia sẻ của ngài có thể nhận thấy ngài có tinh thần mục tử với những con chiên đang sinh hoạt trong giáo xứ của ngài.

Sau Thánh lễ mình tiếp tục lưu lại để liên hoan với các anh chị em trong nhóm. Được biết vì các nhà hàng thuận tiện cho người Việt tổ chức liên hoan có không gian hẹp nên phải chia ra thành bốn địa điểm khác nhau. Vì thời gian không cho phép nên mình chỉ có thể tham dự liên hoan ở hai địa điểm. Mặc dù các bạn rất muốn mình tới chung vui với hai nhóm còn lại, nhưng mình đành phải hẹn một dịp khác để có thể về lại trường đại học Sogang để nghỉ ngơi, chuẩn bị cho những sinh hoạt của hội nghị bắt đầu từ thứ hai.

Chỉ mới bước tới Hàn Quốc hơn một ngày, nhưng mình đã có những kỷ niệm đáng nhớ. Chắc chắn nhưng ngày tới sẽ còn nhiều điều thú vị hơn nữa, đặc biệt là những điều diễn ra trong hội nghị là mục đích chính yếu cho chuyến đi đến Hàn Quốc lần này.

Seoul, ngày 14.8.2022

Chuyện ở tiệm hớt tóc



Hôm nay mình trở lại tiệm hớt tóc quen thuộc có tên Cozy Cutz bên trạm xe điện đại học Kasetsart để cắt tóc chuẩn bị cho chuyến đi xa nhiều ngày. Như mọi khi, người cắt tóc cho mình là anh chủ tiệm tên Jak. Anh Jak là một người vui vẻ, điềm tính và hoạt bát, luôn luôn vừa hớt tóc vừa trò chuyện với khách. Tiệm tóc của anh được trang trí theo phong cách hoài niệm (vintage) với những hình ảnh và nội thất từ những thập niên 70/80/90. Mặc dù mang âm hưởng thời trước, nhưng đối tượng khách hàng tới cắt tóc có cả người đứng tuổi cũng như các sinh viên đại học của trường Kasetsart.

Từ trước đến nay cắt tóc mình chưa gặp thợ cắt tóc nào say xưa nói chuyện như anh Jak. Tuy nhiên, anh cũng rất để ý đến chi tiết khi cắt tóc nên một đầu tóc cũng mất không dưới 45 phút mới xong. Lần trước cuộc trò chuyện xoay quanh những vấn đề liên quan đến ảnh hưởng của công nghệ thông tin kỹ thuật số trên đời sống người trẻ và gia đình. Anh có một đứa con gái ở tuổi teen nên anh rất quan tâm về những gì mình chia sẽ với anh trong vấn đề này.

Hôm nay mình chia sẻ với anh Jak về sự khác biệt giữa Công giáo và Tin Lành. Vì Thái Lan là một đất nước mà người theo đạo Phật giáo chiếm khoảng 90% nên người dân thường không hiểu rõ về sự khác biệt giữa các phái giáo Ki-tô giáo. Vì thế mà nhiều người Thái thường dùng những thuật ngữ nói về phái giáo Tin Lành khi đề cập đến Công giáo. Mình cũng nói cho anh Jak biết về một số biểu tượng quan trọng trong đạo Công giáo, đặc biệt là tràng hạt Mân Côi. Anh Jak nói đã từng thấy tràng hạt trong phim ảnh, nhưng chưa hiểu rõ về ý nghĩa và mục đích của nó.

Sáng nay, cha Hùng nói với mình sắp tới sẽ có linh mục người Việt thuộc dòng Phan-xi-cô khó nghèo đến Thái Lan tham quan và muốn tìm hiểu về công cuộc đối thoại liên tôn tại Thái Lan. Dĩ nhiên ở đây cũng có nhiều tổ chức được thành lập để thực hiện việc đối thoại liên tôn ở cấp các lãnh đạo tôn giáo và cộng đồng. Tuy nhiên, đối thoại liên tôn không phải chỉ là một hoạt động dành cho giới chuyên môn, mà một điều có thể làm ở trong mọi môi trường và hoàn cảnh sống. Đối thoại liên tôn có thể diễn ra ở nơi làm việc, ở trên sân bóng đá, ở trong tiệm hớt tóc…

Quan trọng là chúng ta tìm những cơ hội để chia sẻ về niềm tin tôn giáo của mình cũng như những thông tin về tôn giáo để giúp người khác có thêm hiểu biết và nhìn nhận chính xác hơn về tôn giáo của mình. Điều này sẽ giúp thúc đẩy sự cảm thông và tinh thần hòa hợp giữa các tôn giáo, hơn thế nữa, giữa các tín đồ với nhau. Tuy nhiên, một điều quan trọng là khi nói chuyện với người khác tôn giáo, chúng ta cần phải tuyệt đối không nói xấu về một tôn giáo thứ ba như

là một cách để gây thiện cảm giữa chính mình với người đối phương. Thực sự không bổ ích gì khi yếu tố mà hai người hoặc hai tôn giáo xích lại gần với nhau chỉ vì cả hai đều có ác cảm với một người/tôn giáo thứ ba. Điều này hoàn toàn phản tác dụng cho công cuộc xây dựng hòa bình và sự hòa hợp giữa các dân tộc và tôn giáo. Trong xã hội, người ta trở nên đồng minh vì họ chống lại cùng một kẻ thù. Mục đích của đối thoại nói chung, cách riêng đối thoại liên tôn, là để cho mọi người có thể trở nên đồng minh (anh em) với nhau.

Bangkok, ngày 11.8.2022


Cuộc gặp gỡ ngẫu nhiên với bạn trẻ lương dân tại TT Central World

 

Những ngày qua mình có dịp đón tiếp một người anh em linh mục đang phục vụ tại Hoa Kỳ đến Thái Lan thăm nhân dịp chuyến đi công tác tại Việt Nam. Hôm qua, mình đưa ngài đến Trung tâm Central World --một trong những TT mua sắm lớn và nổi tiếng nhất Bangkok -- để gặp một số giáo dân để ăn trưa. Mình đến nơi sớm nên đã đưa ngài đi dạo trong khu vực phía trước trung tâm để tham quan những ngôi miếu thờ các thần Ấn độ giáo Brahma và Ganesha. Mặc dù Thái Lan là một đất nước Phật giáo, nhưng các vị thần Ấn độ giáo, đặc biệt vị thần có đầu voi vẫn được người dân Thái rất mến mộ. Hai ngôi miếu trước TT Central World luôn được nhiều người dân đủ lứa tuổi tới dâng cúng hoa, nhang, thức ăn và thức uống để cầu khẩn sự giúp đỡ của thần thánh với những nhu cầu trong cuộc sống. Vì đây cũng là nơi có nhiều khách du lịch lui tới nên không chỉ có người địa phương tới xin ơn mà còn có không ít du khách cũng làm như vậy. Khác với các nước khác, đặc biệt phương tây, việc người ta đặt những đền thờ Phật hoặc các vị thần thánh trước những trung tâm mua sắm, cơ quan nhà nước, cơ sở giáo dục…là một hình ảnh quen thuộc trong xã hội tại Thái Lan, nơi mà chiều kích tâm linh vẫn đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong đời sống thường nhật của người dân.

Sau khi tham quan các ngôi đền thờ xong, mình đưa cha khách qua khu vục bán thức ăn đường phố trước trung tâm. Ở đây có bán nhiều món ăn quen thuộc của người Thái như xôi xoài, thịt nướng, xúc xích, sôm-tằm, tôm-yum kung, v.v. Mặc dù nhìn nhiều món hấp dẫn, nhưng vì có hẹn dùng trưa với giáo dân nên đành phải để bụng cho bữa ăn. Tuy nhiên, khi đang chuẩn bị bước ra khỏi khu vực bán thức ăn để vào bên trong TT thì bổng nhiên một bạn gái đang bán tại quầy hàng nước mía/nước bơ nhìn mình và hỏi: - Dạ có phải cha không ạ?

Mình trả lời: - Đúng rồi. Con biết cha hả?

Bạn gái trả lời: - Dạ con chỉ biết cha qua mạng. Nhìn thấy giống giống nên con hỏi.

- Ô vậy hả? Thế con que ở đâu?

- Dạ, con quê ở Trại tiểu.

- Vậy là thuộc giáo xứ Phương Mỹ phải không?

- Dạ. Nhưng con không phải bên giáo cha ạ.

Cô bạn gái không có theo đạo Công giáo. Chồng cô cũng là người bên lương. Nhưng bạn gái ấy chia sẻ với mình rằng, bạn luôn đọc kinh Mân Côi hằng ngày. Bạn còn lôi từ trong túi ra hai bộ tràng hạt, một bộ màu trắng, một bộ màu xanh. Mặc dù đi bán hàng, nhưng bạn vẫn đưa tràng hạt theo trong người. Mình nhìn trên cổ tay của bạn cũng có một vòng đá có hình ảnh Chúa.

Cô bạn gái chia sẻ. “Con không theo đạo nhưng con rất tin vào Chúa. Và con cũng đã được rất nhiều ơn. Những người khác con biết không phải bên giáo nhưng xin ơn vẫn được cha ạ.”

Nghe người bạn trẻ chia sẻ về niềm tin của mình, mình chợ nhớt đến những lần Chúa Giê-su chữa lành những người bệnh tật với lời khẳng định rằng, “Đức tin của con đã chữa lành con.”

Thực ra, đức tin là điều không chỉ dành cho chỉ riêng một cá nhân hoặc nhóm người nào đó. Ai cũng có thể có đức tin, kể cả một người sống trong một gia đình ngoài Công giáo. Nhưng họ đã mở lòng đón nhận Chúa vào trong đời sống và tâm hồn của họ. Nhờ vậy mà họ cũng là một ‘tín hữu’ theo một cách nhìn nào đó. Ngược lại, những người được cho là ‘tín hữu’ thực thụ thì lại nhiều khi còn yếu kém về lòng tin vào Chúa.

Thấy bạn trẻ yêu mến tượng ảnh Chúa, mình muốn tặng bạn ấy một món đồ để làm kỷ niệm. Nhưng khi nhìn vào bao vải của mình thì không có gì về tôn giáo cả, chỉ mấy món đồ như ví tiền, chìa khóa xe, điện thoại. Cũng may trên bao vải của mình có gắn một móc treo chìa khóa có hình Chúa Giê-su mà một giáo dân người Thái vừa mới tặng mình cách đây 3 ngày. Mình liền tháo ra rồi tặng cho người bạn trẻ.

Mình và cha bạn đứng nói chuyện một hồi để tìm hiểu thêm về công việc của cô bạn trong thời điểm Thái Lan đang mở cửa lại. Nhận thấy vẫn còn rất nhiều thách đố. Tuy nhiên, cô bạn trẻ và chồng mình dường như đang làm tốt để đối phó với những khó khăn trong cuộc sống. Cô bạn gái mời mình và cha bạn uống nước bơ, nhưng vì đang để bụng ăn trưa nên không uống, nói sẽ trở lại sau khi ăn trưa xong. Tuy nhiên, sau đó vì phải gấp rút đi nơi khác nên mình đã không trở lại gian hàng của cô gái Việt Nam bán nước mía trước trung tâm mua sắm.

Trong thờ buổi kỹ thuật số này, công nghệ thông tin giúp cho người ta biết tới nhau trên mạng; nhưng chỉ khi nào mình thực sự đi ra ngoài nhà của mình mới có được những cuộc gặp gỡ ngẫu nhiên nhưng vô cùng thú vị, giúp cho cuộc sống thêm ý nghĩa và màu sắc.

Bangkok, ngày 8.10.2022

Nhìn lại 3 tuần tại Úc châu


Hôm qua mình trở lại Thái Lan sau chuyến đi Úc kéo dài 3 tuần tới hai thành phố Sydney và Melbourne. Điều mình đã làm ngay sau khi trở lại Thái Lan là đi cắt tóc ở tiệm cắt tóc thường xuyên của mình để lấy lại “khí thế” sau khi trải qua 24 tiếng đồng hồ khá mệt mỏi để di chuyển từ các sân bay khác nhau trên đường quay lại Thái Lan. Từ sân bay Bangkok, thay vì đi thẳng về nhà thì mình ghé vào tiệm hớt tóc gần trạm xe điện Đại học Kasetsart để cắt tóc. Khi bước vào, anh chủ tiệm cắt tóc thấy mình nhìn có vẻ mệt mỏi nên nói: - Hôm nay nhìn anh không tươi tỉnh như mọi hôm. Chắc chuyến đi khá vất vả.

Mình trả lời: - Thực ra chỉ chuyến đi về mới mệt, chứ toàn bộ chuyến đi thì không mệt. Vì tôi đã có những ngày rất vui vẻ và tốt đẹp tại Úc châu.

Thực vậy, thực hiện chuyến đi nước ngoài đầu tiên sau hai năm chống chọi với đại dịch Covid-19, mình đã cố gắng biến chuyến đi Úc lần này thành một trải nghiệm ý nghĩa không chỉ liên quan đến công việc chuyên môn của mình mà còn là cơ hội để gặp gỡ với những người trong hội dòng Ngôi Lời cũng như những người thân quen tại Úc.

Mặc dầu mình bước xuống sân bay Sydney khi thành phố này đang trải qua thời gian mưa to, lũ lụt và giá lạnh giữa mùa đông, nhưng chỉ vài ngày sau đó thì thời tiết cũng có phần tốt lên. Mưa nhiều nhưng không quá to. Có những ngày còn có nắng giúp cho trời đông phần nào bớt băng giá. Những ngày có nắng, bầu trời Úc châu rất tuyệt vời với một màu xanh thăm thẳm vì không khí ở đây rất khô, không có độ ẩm cao như tại Thái Lan hay Việt Nam.

Hai tuần đầu mình lưu lại ở cơ sở chính của Dòng Ngôi Lời tại ngoại ô Sydney. Bên cạnh việc tham dự hội thảo của tổ chức truyền giáo học quốc tế (IAMS), mình còn có dịp để ngồi trò chuyện, thảo luận với các học giả Ngôi Lời từ các nơi đến tham dự sự kiện hội thảo. Trong đó có Lm. Stephen Bevans, một thần học gia nổi tiếng trong lĩnh vực thần học truyền giáo, đồng thời cũng là thầy giáo của mình thời còn học chương trình thần học tại Hoa Kỳ. Mình có thể ngồi nói chuyện với cha Stephen hàng giờ không chán vì ngài có lối trình bày những suy tư thần học sâu sắc một cách rất dễ tiếp thu và cảm nhận được. Mặc dù đã gần 80 tuổi, nhưng trí óc ngài vẫn luôn minh mẫn, nên ngài luôn được mời để tham gia viết bài cho những tập sách, tạp chí hoặc thuyết trình trong các sự kiện khác nhau. Ngoài ra còn cha Christian Tauchner từ Đức. Ngài là tổng biên tập của tạp chí Verbum là tạp chí học thuật của Dòng Ngôi Lời.

Một trong những điều thú vị thời gian lưu lại tại nhà dòng cũng là cơ hội để gặp gỡ, dùng bữa và trò chuyện với các cha trong nhà hưu dưỡng cũng như các thành viên đang đảm trách các chức vụ khác nhau trong hội dòng từ giám tỉnh cho đến các thành viên trong hội đồng bề trên. Các cha già luôn thao thức về sứ mạng của hội dòng trong thời gian tới, không muốn bao nhiêu nỗ lực của các thế hệ nhà truyền giáo Ngôi Lời đi trước bị lãng quên. Dĩ nhiên các lãnh đạo của hội dòng hiện nay cũng mang cùng một thao thức nên các ngài không ngừng tìm ra những phương cách để phát triển mục vụ của hội dòng cũng như đáp ứng những nhu cầu của Giáo hội qua những nỗ lực của các thành viên trong dòng.

Sau khi chương trình hội thảo đã kết thúc, mình còn có thêm thời giờ để đi thăm một số gia đình người Việt mà mình quen biết tại Úc châu. Đối với văn hóa người Việt ở khắp nơi thì những cuộc gặp gỡ luôn nằm trong khuôn khổ của một bữa ăn với những món ăn thức uống ngon nhất mà chủ nhà có thể dọn ra để cho vui lòng khách đến vừa lòng khách đi. Mặc dù có những ngày đang giữa tuần làm việc, nhưng các giáo dân sẵn sàng thu xếp thời giờ, thậm chí nghỉ làm việc để đón tiếp mình và các cha/thầy tới thăm. Có người còn xin nghỉ việc vài ngày để đưa mình đi tham quan những điểm du lịch nổi tiếng tại vùng Sydney như là vùng núi Blue Mountains cách thành phố hơn 100km.

Từ ngày 16-24 tháng 7, mình đi Melbourne và lưu lại ở học viện của dòng Ngôi Lời có tên là Dorish Maru College, nằm ở Boxhill, một thành phố nhỏ ở ngoại ô vùng Melbourne. Ở đây có các thầy khấn tạm đang học tập tại Yarra Theological Union. Vì ơn gọi địa phương khan hiếm nên toàn bộ các thầy đều đến từ các quốc gia khác như Việt Nam, Mexico, Indonesia, Trung Quốc, Philippines. Khi mình đến Boxhill, học viện mới đón thêm 4 thầy từ Việt Nam – hai người trong khuôn khổ chương trình trao đổi ơn gọi của Dòng Ngôi Lời, và 2 người đến để thực tập truyền giáo trong thời gian hai năm. Trong thời gian tới dự tính sẽ có thêm người gia nhập học viện sau thời gian dài ở đây trải qua tình trạng người ra đi truyền giáo sau khi học xong, nhưng không có thêm người tới học vì hoàn cảnh đại dịch không cho phép người nước ngoài nhập cảnh Úc. Sau khi trải qua thời gian đại dịch với bầu khí tại học viện khá ảm đạm, tinh thần của các cha trông coi học viên xem phấn khởi hơn khi thấy thêm khuôn mặt trẻ trong nhà nguyện và trong bàn ăn.

Trong chuyến đi Úc lần này, mình đã đặt mục tiêu bỏ ra một số ngày để ở lại đây vì mình muốn gặp gỡ, trò chuyện và khuyến khích các thành viên trẻ trong dòng trong việc học tập cũng như hướng tới việc học cao hơn sau khi đã hoàn tất chương trình thần học. Ngoài ra, trong những lần trước tới Úc, mình chưa có nhiều thời gian để sống trong cộng đoàn ở đây, nên muốn dùng cơ hội này để tìm hiểu nhiều hơn về chương trình đào tạo và sinh hoạt của học viện của tỉnh dòng.

Ở Melbourne cũng như ở Sydney, ngoài những sinh hoạt ‘nội bộ’ thì còn thêm những bữa ăn, những chuyến đi tham quan, những buổi gặp gỡ với những người khác – từng quen có, mới quen có. Có người từng gặp ở Úc hoặc ở Thái Lan, và có người chỉ từng gặp gỡ trò chuyện qua mạng xã hội. Vì những lần giao lưu này mà một thành phố dường như không quen thuộc đối với mình đã trở thành gần gũi và thân quen hơn. Cảm giác gần gũi không phải vì mình đã quen thuộc với đường xá hay cảnh vật tại vùng Melbourne, nhưng vì mình biết rằng, lần sau nếu mình có trở lại đây thì sẽ có những con người để mình có thể liên lạc và ghé thăm. Khi mình có được mối tương quan với người khác thì cảm giác xa lạ ở một nơi chốn nào đó sẽ phần nào tan biến.

Thành công nhất của mình trong 3 tuần tại Úc là mặc dầu mình đã đi lại rất nhiều và có rất nhiều sinh hoạt và cuộc gặp gỡ, nhưng mình vẫn làm được một số việc quan trọng như viết lách, biên tập, và trả lời những email quan trọng liên quan đến công việc. Chính vì mình biết sắp xếp thời giờ trong mỗi ngày để làm những việc cần thiết nên mình cảm thấy an tâm hơn trong các sinh hoạt khác. Tuy nhiên, không phải điều nào cũng tốt trong chuyến đi tới Úc lần này. Vì không thể thực hiện giờ giấc và chế độ ăn uống như thường nhật tại Thái Lan nên mình đã lên một vài cân thịt cần phải khắc phục trong những ngày tới. Dù sao đó cũng không phải là cái giá quá đắt cho một trải nghiệm vô cùng quý giá về mặt tri thức, tình cảm, tinh thần và xã hội.

Bangkok, ngày 26.7.2022